Archiwum
Filozofii Prawa
i Filozofii Społecznej

(ISSN: 2082-3304)

IVR

Narracje prawne a spory prawnicze

Mgr Marta Dubowska, Dr hab. Adam Dyrda

Uniwersytet Jagielloński

Abstrakt: Celem tekstu jest zbadanie relacji między teoriami prawa i narracjami prawnymi oraz roli jaką pełnią one w sporach prawniczych. W pierwszej kolejności wyeksponowane zostaje zjawisko sporów teoretycznych w prawoznawstwie, które rozumiane są jako spory między rywalizującymi teoriami prawa. Wskazane zostają przy tym dwa podejścia do rozumienia „teorii”: węższe (tradycyjne, m.in. pozytywistyczne) oraz szersze (paradygmatycznym przykładem jest teoria Dworkina). Szersze rozumienie „teorii” pozostaje – gł. z uwagi na podstawę w pragmatyczno-holistycznej metodologii – w bliższych związkach z ideą „narracji” (metafora pisania powieści). Wydaje się jednak, że wciąż pewne istotne różnice między „teorią prawa” a „narracją prawną” pozostają, stąd dalsza część artykułu poświęcona zostaje ich problematyzacji. Na samym końcu dochodzi do porównania idei „sporów teoretycznych” z ideą „sporów narracyjnych” (w związku z zaproponowanym rozumieniem narracji prawnej).

Słowa kluczowe: teoria prawa, narracja prawna, metafora powieści, spory teoretyczne, spory narracyjne, Ronald Dworkin, holistyczny pragmatyzm

Język artykułu: angielski

Data otrzymania: 26.12.2017
Data akceptacji: 26.01.2018

Opublikowano: Numer 2(17)/2018, s. 47-59.

Argument „semantycznego ukąszenia” a teoria prawa Jerzego Wróblewskiego

Mgr Adam Dyrda

Uniwersytet Jagielloński


Abstrakt w języku polskim: Ronald Dworkin krytykował niegdyś pozytywistyczne teorie prawa wskazując, że są one „ukąszone semantycznie”. Argumentował, że filozofia prawa, będąca „cichym prologiem dla każdego rozstrzygnięcia prawnego”, nie może sprowadzać się jedynie do semantycznego przedstawienia znaczenia słowa „prawo”. W artykule została przedstawiona argumentacja Dworkina (obejmująca wpływową krytykę koncepcji Herberta Harta) wraz z analizą pozwalającą odpowiedzieć na pytanie, czy teoria prawa Jerzego Wróblewskiego (w swojej warstwie deskrypcyjnej podobna do teorii Herberta Harta) jest „semantycznie ukąszona”. Analiza ta odwołuje się do wypracowanej przez Jerzego Wróblewskiego koncepcji racjonalnego stosowania prawa. Odpowiedź – zgodna zresztą z argumentacją miękkich pozytywistów, takich jak Herbert Hart czy Jules Coleman – opera się na przyjęciu, że nawet jeśli argument Dworkina jest istotny, to nadal nie dotyczy miękkiego pozytywizmu. Problem, czy określona teoria jest „ukąszona semantycznie” może być właściwie sprowadzony do wątpliwości dotyczącej doboru trafnej metodologicznie teorii prawa i relacji takiej teorii do interpretacyjnej jurysprudencji Ronalda Dworkina. W końcu argumentuje się, że teoria Jerzego Wróblewskiego może być traktowana jako metateoria, która w procesie stosowania prawa skutecznie odpowiada na Dworkinowski argument ze sporów teoretycznych dotyczących podstaw prawa.

Słowa kluczowe: Ronald Dworkin, Herbert Hart, Jerzy Wróblewski, semantyczne ukąszenie, pozytywizm prawniczy, racjonalne stosowanie prawa

Język artykułu: polski

Opublikowano: Numer 1(1)/2010, s. 39-47.

Ściągnij plik: Download
Liczba ściągnięć: 66

Bibliografia:

  1. Coleman J. (red.), Hart’s Postscript: Essays on the Postscript to the Concept of Law, Oxford 2001.
  2. Coleman J., Methodology, w: Coleman J., Shapiro S. (red.), The Oxford Handbook of Jurisprudence and Philosophy of Law, Oxford 2002.
  3. Coleman J., The Practice of Principle: In Defence of a Pragmatist Approach to Legal Theory, Oxford 2001.
  4. Coleman J., Shapiro S. (red.), The Oxford Handbook of Jurisprudence and Philosophy of Law, Oxford 2002.
  5. Davidson D., Preface, w: LePore E., McLaughlin B.P., Actions and Events. Perspectives on the Philosophy of Donald Davidson, Oxford 1985.
  6. Dworkin R., Imperium prawa, Warszawa 2006.
  7. Gizbert-Studnicki T., Zasady i reguły prawne, „Państwo i Prawo” 1988/3.
  8. Hart H.L.A., Definition and Theory in Jurisprudence, Oxford 1953.
  9. Hart H.L.A., Pojęcie prawa, Warszawa 1998.
  10. LePore E., McLaughlin B.P., Actions and Events. Perspectives on the Philosophy of Donald Davidson, Oxford 1985.
  11. MacCormick N., Legal Reasoning and Legal Theory, Oxford 1978.
  12. Raz J., Two Views of the Nature of the Theory of Law: A Partial Comparison, w: Coleman J. (red.), Hart’s Postscript: Essays on the Postscript to the Concept of Law, Oxford 2001.
  13. Shapiro S., What is Law? (And Why Should We Care?), 1st Conference On Philosophy And Law Neutrality And Theory Of Law, Girona, 20-22.05.2010
  14. Wróblewski J., Ronald Dworkin Law’s Empire, „Państwo i Prawo” 1988/3.
  15. Wróblewski J., Rozumienie prawa i jego wykładnia, Wrocław 1990.
  16. Wróblewski J., Sądowe stosowanie prawa, Warszawa 1972.
  17. Wróblewski J., Zagadnienia teorii wykładni prawa ludowego, Warszawa 1959.
  18. Zabala S., The hermeneutic nature of analytic philosophy: a study of Ernst Tugendhat, New York 2008.
  19. Zirk-Sadowski M., Wprowadzenie, w: Dworkin R., Imperium prawa, Warszawa 2006.