interes publiczny

Sprawa Bruce’a Lee: prawo własności intelektualnej vs. wolny dostęp do kultury i ochrona interesu publicznego

Dr Magdalena Łągiewska, prof. dr hab. Kamil Zeidler

Uniwersytet Gdański

Abstrakt w języku polskim: Artykuł zawiera analizę kazusu Bruce’a Lee przedstawiając ostatnie i zarazem przecierające nowe szlaki mechanizmy ochrony prawa własności intelektualnej na terytorium Chińskiej Republiki Ludowej. Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na prawo znaków towarowych, jak również nowe spojrzenie na naruszenie praw osobistych, w szczególności prawa do wizerunku w znakach towarowych. Nasuwa się zatem pytanie, jakie czynności prawne powinny zostać podjęte przez spadkobierców Bruce’a Lee, aby chronić ich prawa. Co więcej, w artykule porusza jest również kwestia interesu publicznego w prawie znaków towarowych, a także autorzy poszukują odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób zrównoważyć prawa prywatnych właścicieli z interesem publicznym. W celu przedstawienia hipotetycznych scenariuszy, artykuł w pierwszej kolejności odnosi się do samego kazusu oraz nowelizacji prawa znaków towarowych w Chinach, w dalszej zaś części do rozważań na temat Bruce’a Lee jako elementu składowego kultury współczesnej, należącej do całej ludzkości. Celem niniejszego artykułu jest więc znalezienie rozwiązania dla trudnych przypadków, w których celem staje się pogodzenie mechanizmów ochrony praw własności intelektualnej ze wspólnym dziedzictwem kultury.

Słowa kluczowe: sprawa Bruce’a Lee, naruszenie prawa własności intelektualnej, prawo znaków towarowych, prawo chińskie, interes publiczny, dziedzictwo kultury

Język artykułu: angielski

Opublikowano: Numer 3(24)/2020, s. 79-92.

DOI: https://doi.org/10.36280/AFPiFS.2020.3.79

Ściągnij plik: Download
Liczba ściągnięć: 17

Interes publiczny a dostęp do prawa. Analiza liminalna

Dr Jan Winczorek

Uniwersytet Warszawski

Abstrakt w języku polskim: Artykuł stawia tezę że między dostępem do prawa i interesem publicznym istnieje sprzeczność. Twierdzenie to uzasadnia przeprowadzając przegląd wybranych argumentów na rzecz dostępu do prawa I odnosząc się do danych empirycznych. Następnie interpretuje sprzeczność przy użyciu socjologicznej teorii prawa, pozwalającej na wskazanie strukturalnych przyczyn tej sprzeczności. Aby pogodzić dostęp do prawa z interesem publicznym, system prawny musi wytworzyć semantykę pozwalającą na lepsze pojmowanie warunków inkluzji społecznej. W szczególności, system prawny powinien w końcu odrzucić przednowoczesną koncepcję dostępu do prawa, zorientowaną na dobroczynność, być w stanie odnieść się do dostępu do prawa jako całości I podejmować kwestię warunków inkluzji prawnej. Jeśli to się nie stanie, konflikt między obydwiema wartościami będzie się reprodukował. Ujęcie dostępu do prawa zaproponowane przez Cappellettiego et al w latach 70 XX wieku jest dobrym punktem wyjścia, ale jest dalece niewystarczające…

Słowa kluczowe: wolności i prawa człowieka i obywatela, wolność zgromadzeń

Język artykułu: angielski

Opublikowano: Numer 3(24)/2020, s. 24-40.

DOI: https://doi.org/10.36280/AFPiFS.2020.3.24

Ściągnij plik: Download
Liczba ściągnięć: 13

Czy “interes publiczny” jest kategorią pojęciową współczesnego polskiego prawa karnego procesowego?

Prof. dr hab. Hanna Paluszkiewicz

Uniwersytet Zielonogórski

Abstrakt w języku polskim: Celem opracowania jest zwrócenie uwagi na kategorię pojęciową określaną mianem „interesu publicznego” na gruncie współczesnego prawa karnego procesowego. Określenie „interes publiczny” jest traktowane jako zwrot niedookreślony pełniący rolę klauzuli generalnej, mającej za zadanie „uelastycznienie” tekstu prawnego poprzez odesłanie do poza systemowego zespołu wartości. W Kodeksie postępowania karnego nie wykorzystuje się takiego zwrotu niedookreślonego, choć używa wielu innych klauzul generalnych, w tym klauzuli „interesu społecznego”. Analiza przypadków użycia w ustawie karnoprocesowej klauzuli interesu społecznego wskazuje, że w istocie nie można utożsamiać obu tych kategorii pojęciowych, nie powinny być one używane zamiennie i nie stanowią one terminów synonimicznych. Zwrot „interes publiczny” choć nie jest terminem ustawowym na gruncie Kodeksu postępowania karnego, wyraża wartości takie jak poszanowanie prawa, praworządność, a poprzez odpowiednie ukształtowanie modelu procesu karnego i zapewnienie w nim udziału podmiotów pełniących rolę rzeczników tego interesu wartości te są – przynajmniej potencjalnie – chronione. Prokuratorzy jako rzecznicy interesu publicznego dla właściwego wypełnienia ciążącego na nich obowiązku strzeżenia prawomocności, powinni zachować niezależność organizacyjną i bezstronność procesową.

Słowa kluczowe: prawo karne procesowe, klauzula generalna, interes publiczny, rzecznik interesu publicznego, rzecznik interesu społecznego, prokurator

Język artykułu: angielski

Opublikowano: Numer 3(24)/2020, s. 93-104.

DOI: https://doi.org/10.36280/AFPiFS.2020.3.93

Ściągnij plik: Download
Liczba ściągnięć: 11

Poprawa zdrowia publicznego w skali globalnej: reagowanie na względy interesu publicznego w prawie własności intelektualnej

Prof. UG dr hab. Maciej Barczewski, prof. UG dr hab. Sebastian Sykuna

Uniwersytet Gdański

Abstrakt w języku polskim: Na przestrzeni ostatnich lat Rada WTO ds. Handlowych aspektów praw własności intelektualnej dostrzegła rosnące zaniepokojenie brakiem równowagi między ochroną własności intelektualnej a ochroną interesu publicznego. W szczególności odnosi się to do praw z patentów, które bez odpowiednich wyjątków i ograniczeń ochrony służą przede wszystkim ochronie korporacyjnych interesów przemysłu farmaceutycznego. Jednym z podstawowych środków, które mogą przyczynić się do zwiększenia zdolności reagowania na względy interesu publicznego przy określaniu granic ochrony własności intelektualnej determinujących dostęp do leków, jest możliwie szerokie stosowanie licencji przymusowych. Kolejnym możliwym do wykorzystania instrumentem jest proces interpretacji i implementacji Porozumienia w sprawie handlowych aspektów praw własności intelektualnej (TRIPS). Wspomniany proces winien bowiem służyć nie tylko wyjaśnieniu znaczenia postanowień lub określeniu intencji stron tego traktatu, ale również zmierzać do pogodzenia przyświecających mu konkurencyjnych celów i założeń. Potrzeba interpretacji i wdrażania postanowień Porozumienia TRIPS w sposób chroniący interes publiczny potwierdza obowiązek działania „w sposób sprzyjający dobru społecznemu i gospodarczemu”, o którym mowa w art. 7 Porozumienia. Ponadto art. 8 pozwala na przyjęcie „środków niezbędnych do ochrony zdrowia publicznego i żywienia oraz promowania interesu publicznego w sektorach o zasadniczym znaczeniu dla ich rozwoju społeczno-gospodarczego i technologicznego”. Dlatego w kontekście problemu dostępu do leków wymaga podkreślenia istotna rola praw człowieka jako instrumentu zapobiegania nadużywaniu praw własności intelektualnej i przywracania ich równowagi, z uwzględnieniem interesów zarówno beneficjentów ochrony, jak i ogółu społeczeństwa.

Słowa kluczowe: własność intelektualna, WTO, prawa człowieka, interes publiczny, patenty, dostęp do leków, TRIPS

Język artykułu: angielski

Opublikowano: Numer 3(24)/2020, s. 66-78.

DOI: https://doi.org/10.36280/AFPiFS.2020.3.66

Ściągnij plik: Download
Liczba ściągnięć: 23

Prawdy publiczne i ich prawna ochrona

Dr Mateusz Klinowski

Uniwersytet Jagielloński

Abstrakt w języku polskim: W tym artykule zajmuję się dwoma koncepcjami nowoczesnej teorii politycznej – prawdą i interesem publicznym, badając relację między nimi. Temat ten wydaje się szczególnie ważny w kontekście obserwowalnego kryzysu demokracji liberalnej i rozpowszechnienia się zjawisk dezinformacji i fake news. Argumentuję za tezą o potrzebie tworzenia publicznego systemu obronnego, zaprojektowanego by chronić logiczny status wypowiedzi ważnych dla społeczeństwa. Posługując się kategorią interesu publicznego jako narzędziem do analizy, przedstawiam jak taki system mógłby w ogólności wyglądać. Sugeruję wykorzystanie istniejących już instytucji publicznych do stworzenia systemu publicznej ochrony prawdy, wspieranego przez ciało nadzorcze wzorowane na modelu ombudsmana.

Słowa kluczowe: postprawda, dezinformacja, interes publiczny, publiczna ochrona prawdy, ombudsman, rzecznik prawdy

Język artykułu: angielski

Opublikowano: Numer 3(24)/2020, s. 7-23.

DOI: https://doi.org/10.36280/AFPiFS.2020.3.7

Ściągnij plik: Download
Liczba ściągnięć: 28

Czy pośmiertne dawstwo narządów jest obowiązkiem wobec społeczeństwa i może być uzasadnione interesem publicznym? Ostatnie projekty zmiany niemieckiej ustawy transplantacyjnej

Prof. UZ dr hab. Martyna Łaszewska-Hellriegel

Uniwersytet Zielonogórski

Abstrakt w języku polskim: Problem dawstwa narządów od zmarłych dawców jest w Niemczech niezadowalająca. W ostatnich latach liczba dawców pozostała bardzo niska. W związku z tym niemiecki Bundestag prowadził debaty na temat dwóch głównych projektów, przygotowanych przez grupy posłów, mających na celu zmianę ustawy transplantacyjnej. Bardziej kontrowersyjny z tych projektów, popierany przez ministra zdrowia, przewidywał wprowadzenie modelu sprzeciwu do niemieckiego systemu przeszczepów. Drugi z nich zamierzał wprowadzić ulepszenia w istniejącym modelu zgody. Podczas końcowego głosowania Bundestag głosował przeciwko modelowi sprzeciwu. W oczach niektórych ekspertów takie rozwiązanie nakładałoby na obywateli obowiązek oddania narządu po śmierci mózgu. Czy taki obowiązek wobec społeczeństwa można uzasadnić interesem publicznym? Celem tego artykułu jest udzielenie odpowiedzi na to pytanie poprzez analizę postanowień niemieckiej konstytucji.

Słowa kluczowe: model opt-out, dawstwo narządów, przeszczepy, niemiecka ustawa transplantacyjna, interes publiczny

Język artykułu: angielski

Opublikowano: Numer 3(24)/2020, s. 53-65.

DOI: https://doi.org/10.36280/AFPiFS.2020.3.53

Ściągnij plik: Download
Liczba ściągnięć: 13

„Dobro jednostki”, „dobro wspólne” oraz „interes publiczny” w kontekście postępu technologicznego w dziedzinie medycyny

Prof. UwB dr hab. Anetta Breczko

Uniwersytet w Białymstoku

Abstrakt w języku polskim: W artykule poruszone są kwestie związane postępem technologicznym w zakresie medycyny w odniesieniu do kategorii „dobro jednostki”, „dobro wspólne” i „interes publiczny”. Dokonana zostaje próba ukazania jakie mogą być implikacje zastosowania najnowszych technologii medycznych z perspektywy etyki i prawa. Wskazane są podstawowe zagadnienia sporne na osi: „technologie”-„medycyna”-„prawo”-„etyka”. Z jednej strony, z przeprowadzonej analizy wynika, że technologiczne metody „udoskonalania człowieka” mogą przynieść ogromne korzyści nie tylko z perspektywy indywidualnych interesów pacjentów, ale również w kontekście dobra wspólnego i interesu publicznego. Z drugiej zaś strony transhumanistyczne marzenia o „człowieku bionicznym” („człowieku doskonałym”) zderzają się z obecną sytuacją na świecie, wywołaną pandemią koronawirusa. Zauważalna niewydolność systemów opieki zdrowotnej w tym zakresie przyczynia się do powstania wątpliwości, czy w najbliższym czasie uda się rzeczywiście zlikwidować choroby, niepełnosprawność, oddalić moment śmierci (nie wspominając już o jej – prognozowanej przez transhumanistów – eliminacji). Ważne jest, aby interes publiczny był właściwie rozumiany: jako uosobienie dobra wspólnego (czyli swoisty wspólny mianownik dla społeczeństwa), a nie instrument do realizacji partykularnych celów większości rządzącej. Rozwój cywilizacji musi się opierać na wypracowanych w kręgu kultury europejskiej uniwersalnych, wspólnych wartościach. Postępowi technologicznemu w zakresie medycyny powinna towarzyszyć racjonalna debata nad jego społecznymi kosztami, rzetelna ocena ryzyka i zagrożeń, zarówno w wymiarze indywidualnym, jak i społecznym, czy cywilizacyjno-kulturowym. Wymaga to poważnej debaty w skali globalnej – dla dobra wspólnego.

Słowa kluczowe: dobro jednostki, dobro wspólne, interes publiczny, zdrowie, medycyna, postęp technologiczny

Język artykułu: angielski

Opublikowano: Numer 3(24)/2020, s. 41-52.

DOI: https://doi.org/10.36280/AFPiFS.2020.3.41

Ściągnij plik: Download
Liczba ściągnięć: 14