Archiwum
Filozofii Prawa
i Filozofii Społecznej

Journal of the Polish Section of IVR (ISSN:2082-3304)

IVR
  • O Archiwum
  • Cel i zakres
  • Aktualności
  • Numery
    • Bieżący numer
    • Numery archiwalne
  • Redakcja
    • Skład Redakcji
    • Recenzenci
  • Dla autorów / Etyka
  • Kontakt
  • English

Koherencyjny model rozumowań prawniczych

Dr Michał Araszkiewicz

Uniwersytet Jagielloński


Abstrakt w języku polskim:
Celem artykułu jest prezentacja modelu rozumowań prawniczych opartego na pojęciu koherencji (spójności) wypracowanym przez nauki kognitywne. Mówiąc dokładniej, model ten, określany dalej jako koherencyjny MRP (Model Rozumowania Prawniczego), jest bazowany na teorii koherencji wypracowanej przez Paula Thagarda. Zdaniem autora koherencyjny MRP wydaje się w sposób bardzo satyfakcjonujący spełniać kryteria zazwyczaj wykorzystywane w ocenie teoretycznoprawnych modeli argumentacji. Jest on w stanie przedstawić wnioskowanie prawnicze czy to jako sieć neuronową, czy też – bardziej tradycyjnie – jako sformalizowaną grę argumentacyjną. W konsekwencji koherencyjny MRP oferuje obiecującą „trzecią drogę” wobec tradycyjnych dedukcyjnych i niededukcyjnych modeli wnioskowań prawniczych.

Słowa kluczowe: argumentacja prawnicza, koherencja, rozumowania prawnicze, spójność

Język artykułu: polski

Opublikowano: Numer 1(1)/2010, s. 19-38.

Ściągnij plik: Download
Liczba ściągnięć:
116

Bibliografia:

  1. Ajdukiewicz K., Zagadnienia i kierunki filozofii, Kęty–Warszawa 2003.
  2. Alexy R., A Theory of Legal Argumentation. The Theory of Rational Discourse as Theory of Legal Justification, Oxford 1989.
  3. Alexy R., On Balancing and Subsumption. A Structural Comparison, „Ratio Juris“ 2003/4.
  4. Alexy R., A Theory of Constitutional Rights, Oxford 2002.
  5. Alexy R., The Weight Formula, w: J. Stelmach, B. Brożek, W. Załuski (red.), Studies in the Philosophy of Law 3, Kraków 2007.
  6. Amayi A., Formal models of coherence and legal epistemology, „Artificial Intelligence and Law” 2007/15.
  7. Bechtela W., Abrahamsen A., Connectionism and the Mind. An Introduction to Paralell Processing in Networks, Cambridge 1991.
  8. Bench-Capon T., Dunne P.E., Argumentation in artificial intelligence, „Artificial Intelligence” 2007/171.
  9. BonJour L., The Structure of Empirical Knowledge, Cambridge (Mass.)-London 1985.
  10. Brożek B., Defeasibility of Legal Reasoning, Kraków 2004.
  11. Brożek B., Kilka uwag o logice norm, w: J. Stelmach (red.), Studia z filozofii prawa, Kraków 2001.
  12. Brożek B., Rationality and Discourse. Towards a Normative Model of Applying Law, Warszawa 2007.
  13. Daniels N., Justice and Justification. Reflective Equilibrium in Theory and Practice, Cambridge 1996.
  14. Dworkin R., The Model of Rules, “University of Chicago Law Review” 1965/35.
  15. Gizbert-Studnicki T., Zasady i reguły prawne, „Państwo i Prawo” 1988/3.
  16. Grabowski A., Judicial Argumentation and Pragmatics. A Study on the Extension of the Theory of Legal Argumentation, Kraków 1999.
  17. Hage J., Reasoning with rules, Dordrecht 1997.
  18. Holyoak K., Thagard P., Mental Leaps. Analogy in Creative Thought, Cambridge-London 1995.
  19. Jørgensen J., Imperatives and Logic, „Erkenntnis“ 1937–1938/7.
  20. MacCormick N., Summers R., Interpreting Statutes. A comparative study, Dartmouth 1991.
  21. MacCormick N., Legal Reasoning and Legal Theory, Oxford 1978.
  22. Lehrer K., Theory of Knowledge, London 1990.
  23. Malinowski A., Nowak L., Problemy modelowania w teorii prawa, „Państwo i Prawo” 1972/2.
  24. Marciszewski W. (red.), Mała encyklopedia logiki, Wrocław–Warszawa–Kraków 1970.
  25. Płeszka K., Uzasadnianie decyzji interpretacyjnych przez ich konsekwencje, Kraków 1996.
  26. Prakken H., Logical Tools for Modelling Legal Argument. Study of Defeasible Reasoning in Law, Dordrecht 1997.
  27. Prakken H., Sartor G., A Dialectical Model of Assessing Conficting Arguments in Legal Reasoning, „Artificial Intelligence and Law” 1996/4.
  28. Putnam H., Reason, truth and history, Cambridge 1981.
  29. Rescher N., Dialectics. A Controversy-Oriented Approach to the Theory of Knowledge, Albany 1977.
  30. Rescher N., The Coherence Theory of Truth, Oxford 1973.
  31. Stelmach J., Naturalistyczny i antynaturalistyczny model teorii prawa, „Studia Prawnicze” 1984/3–4.
  32. Stelmach J., Brożek B., Metody prawnicze, Kraków 2006.
  33. Tarski A., O pojęciu wynikania logicznego, „Przegląd Filozoficzny” 1936/39.
  34. Thagard P., Ethical Coherence, „Philosophical Psychology“ 1998/4.
  35. Thagard P., Coherence in Thought and Action, Cambridge-London 2000.
  36. Thagard P., Explanatory Coherence, „Behavioral and Brain Sciences” 1989/12.
  37. Thagard P., Mind. An Introduction to Cognitive Science, Cambridge-London 2005.
  38. Thagard P., Verbeurgt K., Coherence as constraint satisfaction, „Cognitive Science“ 1998/22.
  39. Volpe G., A Minimalist Solution to Jørgensen’s Dillemma, „Ratio Juris” 1999/12.
  40. Woleński J., Epistemologia. Poznanie, prawda, wiedza, realizm, Warszawa 2005.
  41. Woleński J., Z zagadnień analitycznej filozofii prawa, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace prawnicze” 92.
  42. Wróblewski J., Sądowe stosowanie prawa, Warszawa 1988.

 

 

Filed Under: Artykuły Tagged With: argumentacja prawnicza, koherencja, Michał Araszkiewicz, rozumowania prawnicze, spójność

Kilka uwag o przydatności narzędzi lingwistyki kognitywnej do rozróżnienia wykładni rozszerzającej i wnioskowania przez analogię

Prof. UŁ dr hab. Sylwia Wojtczak

Uniwersytet Łódzki


Abstrakt w języku polskim:
Artykuł jest propozycją dyskusji nad przydatnością narzędzi lingwistyki kognitywnej do zastosowań prawniczych, zwłaszcza w zakresie wykładni i rozumowań prawniczych. Językoznawstwo kognitywne to rozwijający się od lat 70-tych XX w. kierunek językoznawstwa i nauk kognitywnych badający język, umysł i współzależności między nimi. Analiza przykładów z obowiązującego prawa przeprowadzona za pomocą różnych koncepcji należących do lingwistyki kognitywnej (prototypów, kategorii radialnych, wyidealizowanych modeli kognitywnych, metafory konceptualnej) jest tu podstawą do sformułowania postulatów dotyczących sposobu rozumienia i rozróżniania wykładni rozszerzającej i analogii. Przykłady i postulaty pozwalają jednocześnie wyodrębnić te zmiany językowe, jakie nieuchronnie zachodzą w czasie, które powinny zostać uznane za domenę wykładni językowej.

Słowa kluczowe: lingwistyka kognitywna, wykładnia, wykładnia rozszerzająca, rozumowania prawnicze, analogia

Język artykułu: polski

Data otrzymania: 29.09.2016
Data akceptacji: 31.10.2016

Opublikowano: Numer 1(14)/2017, s. 125-140.

Ściągnij plik: Download
Liczba ściągnięć:
177

Filed Under: Artykuły Tagged With: analogia, lingwistyka kognitywna, rozumowania prawnicze, Sylwia Wojtczak, wykładnia, wykładnia rozszerzająca

Kategorie

  • Aktualności
  • Artykuły
  • In Memoriam
  • Recenzje i polemiki
  • Słowo wstępne
  • Sprawozdania

Słowa kluczowe

value pluralism wizualność Michał Stambulski Tomasz Pietrzykowski good governance autorytaryzm Błażej Kmieciak wolność prasy granice wykładni prawa Przemysław Kaczmarek polskie sądy teoria ekonomiczna krytyczna teoria prawa postulat krytycyzmu Katarzyna Krzyżanowska ewolucja małpi proces prawa kobiet polityczność zasady prawa Krzysztof Janas ludność rdzenna spory teoretyczne Michał Wieczorkowski język prawny Inny Sąd Najwyższy sprawiedliwość post-teologia decyzja intertemporalna strategiczny dyskurs kontratypy pozaustawowe Maciej Koszowski debata Harta z Dworkinem model opt-out etyka zawodowa prawników podmiotowość prawna zwierząt znaczenie tekstu prawnego sprzężenie strukturalne popular culture prawnicza władza dyskrecjonalna Carl Schmitt społeczność Maciej Wojciechowski stan wyjątkowy obowiązek służenia społeczeństwu refleksyjność zasłona niewiedzy John Rawls women’s rights

Copyright © 2021 Polska Sekcja Międzynarodowego Stowarzyszenia Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej IVR | Administrator strony: Dawid Milczarek

Ta strona używa plików cookies. Zakładamy, że wyrażają Państwo na to zgodę, ale mogą Państwo także wyłączyć pliki cookies w Ustawieniach. //
This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. (Zob. więcej // Read more) Ustawienia // SettingsZGODA // ACCEPT

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.

Necessary Always Enabled

Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.

Non-necessary

Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.