collective memory

Powrót do przeszłości? O przemianach prawnych mechanizmów regulacji pamięci zbiorowej w Hiszpanii z perspektywy Europy Środkowej.

Dr Filip Cyuńczyk

SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny

Abstrakt w języku polskim: Głównym celem artykułu jest przebadanie studium przypadku hiszpańskiej polityki pamięci i jej porównanie z aktywnością państw środkowoeuropejskich na tym samym polu. Główną hipoteza tekstu opiera się na stwierdzeniu, że poszczególne polityki pamięci zastosowane w Europie Środkowej mogą posłużyć w badaniu zmian na tym polu zachodzących w Królestwie Hiszpanii. Celem niniejszego tekstu jest pokazanie podobieństw i różnic pomiędzy hiszpańskim a środkowoeuropejskimi modelami radzenia sobie z przeszłością, ze szczególnym uwzględnieniem zastosowania w nich narzędzi prawnych. Zaprezentowane zostaną więc specyficzne elementy postkomunistycznej konstytucjonalizacji w Europie Środkowej i Wschodniej, włączając w to wyekwipowanie poszczególnych regionalnych konstytucji w narracje pamięci. Dodatkowo chciałbym pokazać wpływ narracji pamięci na politykę instytucjonalną Hiszpanii i państw środkowoeuropejskich . Wreszcie chciałbym wykazać ukryty potencjał ustawodawstwa pamięciowego do przebudowy hiszpańskiej wspólnoty politycznej.

Słowa kluczowe: ustawodawstwo pamięciowe, jurydyzacja pamięci, pamięć zbiorowa, konstytucjonalizm, transformacja demokratyczna

Język artykułu: polski

Opublikowano: Numer 3(28)/2021, s. 22-38

DOI: https://doi.org/10.36280/AFPiFS.2021.3.22

Ściągnij plik: Download
Liczba ściągnięć: 231

Tekst jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Procedury weryfikacyjne w perspektywie sprawiedliwości tranzycyjnej jako prawnoochronna odpowiedź na politykę (nie-)pamięci

Mgr Emilia Kowalewska

Polska Akademia Nauk

Abstrakt w języku polskim: Artykuł podejmuje refleksję nad relacją między prawem, obowiązkami państwa i pamięcią zbiorową. Skoro pytanie o instytucjonalizację pamięci staje się kluczowe w kontekście zmian ustrojowych, artykuł podejmuje refleksję w perspektywie teorii sprawiedliwości tranzycyjnej (transitional justice). Perspektywa ta pozwala na spojrzenie interdyscyplinarne, ze szczególnym uwzględnieniem norm i mechanizmów ukierunkowanych na utrwaleniu autorytatywnej wiedzy o przeszłości. Zasada prawa do prawdy pozwala dostrzec społeczne oczekiwanie rozliczenia przeszłości. Artykuł przedstawia trzy formy procesów weryfikacyjnych (truth revelation procedures) w odniesieniu do praw podstawowych i teorii sprawiedliwości tranzycyjnej. Relacja między prawem a pamięcią – często redukowana do relacji instrumentalnej – powinna być przedstawiona z perspektywy praw jednostki i praw zbiorowych, zgodnie z wartościami demokracji liberalnej. Artykuł pragnie przyczynić się do rozwoju pamięcioznawstwa w naukach społecznych, poprzez ujawnienie funkcji norm i mechanizmów prawnych często pomijanych w dyskursie o polityce pamięci.

Słowa kluczowe: pamięć zbiorowa, sprawiedliwość tranzycyjna, prawo do prawdy, polityka pamięci, pokomunistyczna Polska

Język artykułu: angielski

Opublikowano: Numer 3(21)/2019, s. 51-66.

DOI: https://doi.org/10.36280/AFPiFS.2019.3.51

Ściągnij plik: Download
Liczba ściągnięć: 409

Instrumentalizacja prawa w kontekście polityk pamięci w Europie Środkowej i Wschodniej po 1989 roku

Dr Filip Cyuńczyk

Uniwersytet Wrocławski

Abstrakt w języku polskim: Głównym celem niniejszego artykułu jest zaproponowanie powiązania badawczego pomiędzy studiami nad środkowoeuropejskimi politykami pamięci po upadku komunizmu i koncepcji instrumentalizacji prawa. Wskazane studium przypadku może być ciekawym narzędziem do przebadania ww. koncepcji teoretycznej. Podstawowym pytaniem, jakie przed sobą postawiłem brzmi, czy studia przypadków poszczególnych środkowoeuropejskich polityk pamięci implementowanych po upadku komunizmu pozwalają na analizę, pod kątem jej praktycznego zastosowania, koncepcji instrumentalizacji prawa? Mają główną intencją jest pokazanie potencjału drzemiącego w połączeniu wspomnianych badań. Niniejszy artykuł skupia się na przedstawieniu specyficznych elementów konstytucjonalizacji nowych wspólnot politycznych w Europie Środkowej i Wschodniej po upadku komunizmu (np. ulokowania narracji pamięci w poszczególnych konstytucjach), następnie ukazaniu jej związków z koncepcją instrumentalizacji prawa, a w końcu na przytoczeniu kilku przykładów aktów instrumentalizacji prawa na polu pamięci zbiorowej w ramach realizacji bieżących celów politycznych.

Słowa kluczowe: instrumentalizacja prawa, polityka pamięci, pamięć zbiorowa, prawna petryfikacja przeszłości

Język artykułu: angielski

Opublikowano: Numer 3(21)/2019, s. 40-50.

DOI: https://doi.org/10.36280/AFPiFS.2019.3.40

Ściągnij plik: Download
Liczba ściągnięć: 417