dialog

Kryzys dialogu i wspólnoty politycznej – filozoficzne refleksje nad związkiem pluralizmu, różnicy i dialogu

Dr hab. Anna Rossmanith

Uniwersytet Warszawski

Abstrakt w języku polskim: Przedmiotem artykułu jest przedstawienie związku między pluralizmem, różnicą i dialogiem jako fundamentem społeczeństwa otwartego. Zasadnicza filozoficzna perspektywa dla podjętych analiz zostaje wyznaczona dzięki oryginalnej etyce Levinasa. Według Levinasa staje się bowiem możliwe ujrzenie różnicy jako twórczego komponentu wspólnoty i odrzucenie ontologicznej wizji świata, który miałby być całością i totalnością. W trakcie analiz autorka odwołuje się do kategorii polis, demokracji deliberatywnej i zewnętrznej moralności prawa.

Słowa kluczowe: dialog, wspólnota polityczna, polis, pluralizm, różnica, komunikacja, społeczeństwo otwarte

Język artykułu: polski

Opublikowano: Numer 1(30)/2022, s. 91-99

DOI: https://doi.org/10.36280/AFPiFS.2022.1.91

Ściągnij plik: Download
Liczba ściągnięć: 203

Tekst jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Od Tischnerowskiej krytyki rozumienia pracy w marksizmie do apoteozy pracy jako dialogu

Mgr Michał Stachurski

Uniwersytet Opolski

Abstrakt w języku polskim: Filozofia jako dziedzina, która szuka odpowiedzi na różnego rodzaju pytania również nie pomija wątku związanego z ludzką pracą i techniką. Zazwyczaj refleksja na umieszczana jest na dwóch osiach: ekonomicznej i etycznej. Pytania te są narzędziem do tego, aby spróbować w sposób jak najbardziej precyzyjny określić wartość ludzkiej pracy , także w ramach ujęcia aksjologii. Wątek pracy i jej znaczenia w życiu człowieka podejmuje również Józef Tischner. Jest zaliczany jako przedstawiciel takich nurtów jak: filozofia spotkania , czy personalizm. Celem tego artykułu jest wskazanie, czym jest praca w myśli Józefa Tischnera, jakie są jej cele oraz w jaki sposób Józef Tischner charakteryzował „człowieka pracy” w ramach filozofii dialogu, a także pewna interpretacja myśli tischnerowskiej w kontekście współczesnej filozofii egzystencjalnej oraz etyki społecznej.

Słowa kluczowe: praca, Tischner, dialog, egzystencjalizm, etyka społeczna

Język artykułu: polski

Opublikowano: Numer 4(29)/2021, s. 71-81

DOI: https://doi.org/10.36280/AFPiFS.2021.4.71

Ściągnij plik: Download
Liczba ściągnięć: 435

Tekst jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Artykuły 55a i 55b ustawy o IPN i dialog na temat Zagłady w Polsce

Dr Katarzyna Liszka

Uniwersytet Wrocławski

Abstrakt w języku polskim: Relacje miedzy Zagładą, pamięcią, a prawem są nieustannie rekonceptualizowane. W drugiej dekadzie XXI w. nadal nie ma wyraźnego konsensusu co do tego, w jaki sposób Zagłada, pamięć i prawo są lub powinny być powiązane, zwłaszcza w Europie Środkowo-Wschodniej. Uderzającym przykładem nowej dynamiki tych napięć jest pojawienie się artykułu 55a i 55b ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej w styczniu 2018 roku. Niniejszy tekst rozwija tezę, że owe kontrowersyjne artykuły należy rozumieć jako szczególnego rodzaju prawa pamięci w odpowiedzi na transnarodową pamięć Zagłady oraz w odpowiedzi na niekonsensualny dialog w polskim społeczeństwie na temat pogromu w Jedwabnem. W artykule tym adaptuje Natana Sznaidera charakterystykę transnarodowej pamięci o Zagładzie i koncepcję zorientowanej przyszłościowo etyki nigdy więcej; Leszka Koczanowicza koncepcje dialogu, czasu politycznego i społecznego oraz Eviatara Zerubavela socjologiczną analizy zmowy milczenia, by rozpoznać kontekst i znaczenie pojawienia się, krótkiego życia, zniknięcia i śladów owego prawa. Mimo że artykuły 55a i 55b są swego rodzaju odbiciem praw kryminalizujących negacjonizm Zagłady i ludobójstwa, w kontekście polskiej polityki historycznej mogą być rozumiane jako zaprzeczenie zbrodni w Jedwabnem. Wspomnienie polskiego prawa pamięci rzuca na przyszłość cień groźby jego ponownego pojawienia się.

Słowa kluczowe: transnarodowa pamięć o Zagładzie, etyka nigdy więcej, polityka czasu, dialog, dialogiczny kosmopolityzm, debata Jedwabieńska, illiberalna transformacja

Język artykułu: angielski

Opublikowano: Numer 3(21)/2019, s. 81-94.

DOI: https://doi.org/10.36280/AFPiFS.2019.3.81

Ściągnij plik: Download
Liczba ściągnięć: 387

Uzasadnienie zdania odrębnego jako wypowiedź dialogiczna na przykładzie wybranych orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego

Dr Maciej Wojciechowski

Uniwersytet Gdański

Abstrakt w języku polskim: Artykuł przedstawia próbę ujęcia uzasadnienia zdania odrębnego jako wypowiedzi dialogicznej. U jego podstaw leży przekonanie, że zdanie odrębne, nawet pojmowane jako głos sprzeciwu wobec rozstrzygnięcia sądu, stanowi jakąś wobec niego reakcję, odpowiedź. Jest też silnym argumentem na rzecz twierdzenia, że w sali narad, w ramach składu orzekającego, w czasie rzeczywistym doszło do dialogu, którego śladów można poszukiwać w tekście uzasadnienia rozstrzygnięcia oraz uzasadnieniu zdania odrębnego. Punktem wyjścia analizy jest oczekiwanie, że przynajmniej niektóre wypowiedzi składające się na ich pisemne uzasadnienie będą nawiązywały do argumentacji przedstawionej w uzasadnieniu orzeczenia. Formy owego nawiązywania są przedmiotem niniejszego szkicu. W artykule przyjęto bowiem założenie, że cecha zdań odrębnych określona jako dialogiczność jest czymś więcej aniżeli jedynie przejawem osobistego stylu konstruowania wypowiedzi pisemnych przez jej autora. Artykuł, obok pokazania przejawów dialogiczności zdań odrębnych w praktyce Trybunału Konstytucyjnego zawiera próbę wyjaśnienia tych sytuacji, w których dane zdanie odrębne jest dialogiczne w stopniu niskim (co nie oznacza bynajmniej cechy waloryzowanej negatywnie). Artykuł przedstawia trzy czynniki tego rodzaju: uwarunkowania instytucjonalne związane z organizacją pracy składu orzekającego, potencjał argumentacyjny danej sprawy, wreszcie jej waga aksjologiczna.

Słowa kluczowe: zdanie odrębne, wypowiedź dialogiczna, dialog, narada sędziowska, uzasadnienie orzeczenia sądowego, Trybunał Konstytucyjny

Język artykułu: polski

Data otrzymania: 06.06.2017
Data akceptacji: 22.08.2017

Opublikowano: Numer 1(16)/2018, s. 69-82.

Ściągnij plik: Download
Liczba ściągnięć: 232