interpretacja

The influence of Marxism on the interpretation of law in Poland (some remarks concerning the theory of legal interpretation by Jerzy Wróblewski)

Dr hab. Joanna Helios, prof. UWr

Dr hab. Wioletta Jedlecka, prof. UWr

Uniwersytet Wrocławski

Abstrakt w języku polskim: Celem niniejszego artykułu jest próba konceptualizacji teorii wykładni prawa Jerzego Wróblewskiego w kontekście badania wpływu marksizmu na praktyki interpretacyjne. Jednym z teoretyków prawa, który podjął się zadania wykazania, że teoria wykładni Jerzego Wróblewskiego charakteryzuje się postawą filozoficzną zakorzenioną w przyjęciu marksistowskich przesłanek jako fundamentalnych założeń filozoficznych leżących u podstaw działalności teoretycznej w naukach prawnych, jest Zbigniew Pulka. Niniejszy artykuł omawia trzy zagadnienia: (1) marksistowskie stanowisko filozoficzne – aksjologię marksistowską, (2) ludową wykładnię prawa, (3) klaryfikacyjną koncepcję wykładni [tłumaczenie – Redakcja].

Słowa kluczowe: interpretacja, Marksizm, komunizm, J. Wróblewski, klaryfikacyjna koncepcja interpretacji

Język artykułu: angielski

Opublikowano: Numer 3(44)/2025, s. 7-19.

DOI: https://doi.org/10.36280/AFPiFS.2025.3.7

Ściągnij plik: Download

Liczba ściągnięć: 46

Tekst jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Sądowa aktualizacja znaczenia tekstu prawnego w trzech pytaniach

Dr Paulina Konca

Uniwersytet Śląski w Katowicach

Abstrakt w języku polskim: Celem tekstu jest zobrazowanie złożoności procesu dokonywania sądowej aktualizacji znaczenia tekstu prawnego w świetle zmieniających się okoliczności (np. rozwoju technologii, nauki, przemian społecznych etc.) oraz udzielenie odpowiedzi na pytanie o rolę sądów i prawodawcy w dokonywaniu aktualizacji. Na podstawie analizy literatury, prawodawstwa oraz orzecznictwa zostały przedstawione podstawowe problemy związane z aktualizacją tekstu prawnego i ich wybrane rozwiązania. Temat sądowej aktualizacji tekstu prawnego był szeroko omawiany w kontekście konstytucji, natomiast literatura na temat aktualizacji ustaw wciąż pozostaje stosunkowo skąpa. Tymczasem dynamika różnorodnych zmian z każdym rokiem przyspiesza i wypracowanie ram teoretycznych dla omawianego zagadnienia staje się tym bardziej istotne. Sądy, dokonując aktualizacji, muszą postawić sobie trzy pytania. Po pierwsze, czy zmiana w danym zakresie nastąpiła? Po drugie, jaki jest wpływ zmiany na znaczenie przepisów? Po trzecie, czy sąd może dokonać aktualizacji? W ramach każdej z tych kwestii powstaje pytanie, kto jest uprawniony do jej wiążącego rozstrzygnięcia: sądy czy ustawodawca. Jeśli chodzi o kwestię pierwszą, stwierdzenie zmiany często nie nastręcza trudności, ale w wątpliwych przypadkach, w których nie ma powszechnej zgody co do tego, że okoliczności uległy zmianie, dobrze by sądy nie dokonywały aktualizacji samodzielnie, ale oparły się na ocenie prawodawcy w spornym zakresie. Jeśli chodzi o kwestię drugą, sądy ustalają zaktualizowane znaczenie, przede wszystkim kierując się celem regulacji. Jednakże nawet dokonując aktualizacji w przypadku tych samych przepisów, dwa różne sądy mogą dojść do odmiennych wniosków. Jeśli chodzi o kwestię trzecią, sądy dokonują aktualizacji między innymi, gdy stwierdzają, że brak nowelizacji to zaniedbanie ze strony ustawodawcy i uznają się za uprawnione do poprawienia tego błędu. Co istotne, w niektórych państwach możliwość dokonywania aktualizacji przez sądy wynika z samych przepisów prawa: w tekście przedstawiono irlandzkie i hiszpańskie przepisy regulujące omawiane zagadnienie.

Słowa kluczowe: Interpretacja, wykładnia, wykładnia w zmieniających się okolicznościach, rozdział władz, sądy, wykładnia dynamiczna, prawodawca.

Język artykułu: polski

Opublikowano: nr 1(42)/2025, s. 40-59.

DOI: https://doi.org/10.36280/AFPiFS.2025.1.40

Ściągnij plik: Download

Liczba ściągnięć: 182

Tekst jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Intencjonalistyczny charakter interpretacji Pisma Świętego i interpretacji prawa

Mgr Paweł T. SKOCZYKŁODA

Uniwersytet Śląski w Katowicach

Abstrakt w języku polskim: Artykuł ma na celu komparycję procesu wykładni prawa z interpretacją Pisma Świętego. Opracowanie koncentruje się na zagadnieniu podejścia interpretacyjnego przyjętego na gruncie interpretacji w obu wymienionych gałęziach nauki. Odpowiednie podejście interpretacyjne przesądza o znaczeniu tekstu, co presuponuje właściwą jego interpretację. W ramach opracowania została podjęta analiza doktrynalnych założeń interpretacyjnych leżąca u podstaw procesu interpretacji prawa. Następnie zostaje ukazane, jaka koncepcja wykładni świętego tekstu znajduje uznanie w hermeneutyce biblijnej. Okazuje się, że pomimo tego, iż prawo, jak i Biblia w sposób oczywisty różnią się od siebie, to jednak zarówno teoria prawa jak i hermeneutyka biblijna wypracowały i w zdecydowanej mierze oparły się na tej samej koncepcji wykładni – na intencjonalizmie, utożsamiającym znaczenie wypowiedzi z jej znaczeniem zamierzonym przez autora enuncjacji. Przeprowadzone analizy pozwoliły na sformułowanie wniosku ogólnego, że jedynie intencjonalizm pozwala odkryć pełny i właściwy sens analizowanej wypowiedzi.

Słowa kluczowe: interpretacja, wykładnia prawa, egzegeza, Pismo Święte, intencjonalizm, tekstualizm

Język artykułu: polski

Opublikowano: Numer 4(37)/2023, s. 98-110.

DOI: https://doi.org/10.36280/AFPiFS.2023.4.98

Ściągnij plik: Download Liczba ściągnięć: 244

Tekst jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Materiały legislacyjne w świetle prawa, praktyki orzeczniczej i poglądów doktryny z perspektywy polskiej i hiszpańskiej

Mgr Paulina Konca

Uniwersytet Śląski w Katowicach

Abstrakt w języku polskim: Celem artykułu jest analiza porównawcza użycia materiałów legislacyjnych w procesie wykładni prawa w Polsce i Hiszpanii, poprzez odwołanie do ustaw, piśmiennictwa oraz judykatury. Artykuł podzielony jest na trzy części. W pierwszej części wskazano, iż w sytuacji skomplikowanej, w której tekst nie jest dostatecznie jasnym dowodem intencji prawodawcy, należy poszukiwać innych dowodów – jednym z nich są materiały legislacyjne. W drugiej części przeanalizowano termin „materiały legislacyjne”, a następnie konkretne materiały legislacyjne, w tym projekty ustaw i uzasadnienia. Rozwinięto w szczególności zagadnienie hiszpańskich exposiciones de motivos. Odniesiono się także do wskazówek interpretacyjnych znajdujących się w przepisach oraz do sposobów wykorzystania materiałów legislacyjnych w orzecznictwie. W trzeciej części, w oparciu o polskie i hiszpańskie piśmiennictwo, odwołano się do niektórych zarzutów stawianych korzystaniu z materiałów legislacyjnych, podkreślając, jak istotna jest ich rola w wykładni prawa<./span>

Słowa kluczowe: materiały legislacyjne, historia legislacyjna, interpretacja, intencja, prawo hiszpańskie

Język artykułu: polski

Data otrzymania: 13.01.2018
Data akceptacji: 19.04.2018

Opublikowano: Numer 1(19)/2019, s. 38-50

DOI: https://doi.org/10.36280/AFPiFS.2019.1.38

Ściągnij plik: Download
Liczba ściągnięć: 498

Polityczność (teorii) wykładni prawa. Perspektywa neopragmatyzmu Stanleya Fisha

Mgr Jakub Łakomy

Uniwersytet Wrocławski

Abstrakt: W niniejszym artykule analizuję polityczność interpretacji i polityczność teorii interpretacji prawniczej z perspektywy neopragmatyzmu Stanleya Fisha. W pierwszej części tekstu definiuję pojęcie polityki i polityczności, zapożyczając się u Chantal Mouffe. Wyraźnie odróżniam polityczność, politykę i the policy; w mojej analizie wykorzystując pierwsze ujęcie (polityczność). W drugiej części artykułu charakteryzuję hermeneutyczny uniwersalizm, jako jedno z podejść do problematyki interpretacji prawniczej. W trzeciej części tekstu, po charakterystyce koncepcji wspólnot interpretacyjnych u Stanleya Fisha, wyprowadzam wnioski dotyczące politycznego charakteru wykładni prawa i teorii wykładni prawa. W ostatniej części tekstu zastanawiam się nad możliwościami budowy teorii interpretacji prawniczej, która uwewnętrzni inherentną polityczność wiedzy analizując koncepcję filozofii postanalitycznej, zaproponowanej w literaturze przez Andrzeja Batora.

Słowa kluczowe: teoria prawa, polityczność, neopragmatyzm, wspólnota interpretacyjna, hermeneutyczny uniwersalizm, interpretacja

Język artykułu: polski

Data otrzymania: 13.06.2018
Data akceptacji: 13.08.2018

Opublikowano: Numer 3(18)/2018, s. 24-37.

Ściągnij plik: Download
Liczba ściągnięć: 485

Zasada strategiczna i maksyma selektywności – nowe spojrzenie na implikatury Grice’owskie w prawie

Mgr Izabela Skoczeń

Uniwersytet Jagielloński

Abstrakt w języku polskim: Artykuł jest próbą odpowiedzi na trzy pytania. Po pierwsze, czy klasyczna wersja teorii implikatur konwersacyjnych Paula Grice’a znajduje zastosowanie do opisu dyskursu prawnego. Odpowiedź udzielona w tekście na tak postawione pytanie jest negatywna. Po drugie, tekst charakteryzuje najbardziej popularną w debacie światowej teorię pragmatyki dyskursu prawnego, mianowicie teorię strategicznego dyskursu Andrei Marmora. Dyskurs strategiczny występuje najczęściej w niezdeterminowanym kontekście. Jest to kontekst, który zawiera elementy umożliwiające nawet sprzeczne inferencje pragmatyczne. Ponadto, praca identyfikuje problematyczne punkty tego pomysłu. Po trzecie, podjęta zostaje próba nakreślenia teorii, która mogłaby stawić czoła zarzutom stawianym pomysłom A. Marmora. Pomysł polega na modelowaniu mechanizmów prowadzących do strategicznej selektywności zjawisk pragmatycznych.

Słowa kluczowe: implikatura konwersacyjna, Paul Grice, pragmatyka, interpretacja, strategiczny dyskurs

Język artykułu: polski

Data otrzymania: 06.10.2016
Data akceptacji: 10.12.2016

Opublikowano: Numer 1(14)/2017, s. 115-124.

Ściągnij plik: Download
Liczba ściągnięć: 388