Archiwum
Filozofii Prawa
i Filozofii Społecznej

Journal of the Polish Section of IVR (ISSN:2082-3304)

IVR

Podtrzymywanie porządku i rozwiązywanie konfliktów u prymatów innych niż człowiek

Dr Mateusz Stępień

Uniwersytet Jagielloński


Abstrakt w języku polskim: W artykule autor prezentuje syntezę wcześniejszych badań prymatologicznych poruszających problem uspołecznienia, porządku społecznego i rozwiązywania konfliktów u prymatów innych niż człowiek. Pierwsza część tekstu zawiera dyskusję na temat zalet i wad uspołecznienia – traktowanego jako jedna z wielu możliwych form wspólnego życia – z perspektywy ewolucyjnej. Nasuwa się pytanie: jakie są dostosowawcze konsekwencje życia społecznego? W następnej części omówiono nieuniknione źródła konfliktów (ograniczających dostosowanie) związane z życiem społecznym. Jest to niezbędny kontekst do analizy istniejących mechanizmów utrzymywania porządku społecznego (włączając w to zapobieganie i rozwiązywanie konfliktów) w różnych społecznościach prymatów innych niż człowiek. Są to bardzo zniuansowane i trudne do dostrzeżenia na pierwszy rzut oka naturalne mechanizmy, które pozwalają czerpać korzyści z uspołecznienia mimo jego ogromnego kosztu ewolucyjnego. Zdaniem autora nauki społeczne mogą wiele skorzystać na refleksyjnym i krytycznym zainteresowaniu szerszymi problemami życia społecznego i porządku społecznego poruszanymi w prymatologii. Artykuł, co oczywiste, nie stanowi wyczerpującego omówienia tych tematów. Jest on raczej próbą zwrócenia uwagi na podstawowe zagadnienia i zainicjowania interdyscyplinarnej dyskusji na ich temat.

Słowa kluczowe: socjalizacja, społeczność, porządek społeczny, zarządzanie konfliktem, prymatologia, ewolucja

Język artykułu: polski

Opublikowano: Numer 2(3)/2011, s. 76-91.

Ściągnij plik: Download
Liczba ściągnięć: 160

Bibliografia:

  1. Aureli F., Post-conflict behavior among wild longtailed macaques (Macaca fascicularis), „Behavioral Ecology and Sociobiology” 2002/31 
  2. Aureli F., Post-conflict anxiety in nonhuman primates: the mediating role of emotion in conflict resolution, „Aggressive Behavior” 1997/23 
  3. Aureli F., van Schaik C., Post-conflict behavior in long-tailed macaques (Macaca fasicularis): Coping with uncertainty, „Ethology” 2001/89 
  4. Aureli F., Fraser O.N., Stahl D., Stress reduction through consolation in chimpanzees, „PNAS” 2008/105/25 
  5. Aureli F., Fraser O. N., Stahl D., The Function and Determinants of Reconciliation in Pan troglodytes, „International Journal of Primatology” 2010/31 
  6. Aureli F., Smucny D., The role of emotion in conflict and conflict resolution, w: Natural conflict resolution, (red.) Aureli F., de Waal F., University of California Press, Berkeley 2000 
  7. Aureli F., Schino G., di Sorrentino E.P., Visalberghi E., What time is it? Coping with expected feeding time in capuchin monkeys, „Animal Behaviour” 2010/80/1 
  8. Aureli F., de Waal F.B.M., Why natural conflict resolution?, w: Natural Conflict Resolution 
  9. Bernstein I., Ehardt C., Modification and aggression and the special case of adult and adolescent male rhesus monkey (Macaca mulatta), „American Journal of Primatology” 1986/10 
  10. Boesch Ch., Wittig R.W., The choice of post-conflict interactions in wild chimpanzees (pan troglodytes), „Behavior” 2003/140 
  11. Boyd R., Richerson P., Gene-Culture Coevolution and the Evolution of Social Institutions, w: Better than Conscious? Decision Making, the Human Mind, and Implications for Institutions, (red.) Engel C., Singer W., Cambridge 2008 
  12. Burkart J.M., von Rohr C.R., van Schaik C.P., Evolutionary precursors of social norms in chimpanzees: A new approach, „Biology and Philosophy” 2011/26/2 
  13. Castellanos M., Romero T., de Waal F.B.M., Consolation as possible expression of sympathetic concern among chimpanzees, „PNAS” 2010/107/27 
  14. Castles D., Kutsukake N., Reconciliation and variation in post-conflict stress in Japanese macaques (Macaca fuscata fuscata): testing the integrated hypothesis, „Animal Cognition” 2001/4 
  15. Cheverud J.M., Garber P.A., Sussman R.W., Importance of cooperation and affiliation in the evolution of primate sociality, „American Journal of Physical Anthropology” 2005/128 
  16. Cords M., On Operationally Defining Reconciliation, „American Journal of Primatology” 1993/29 
  17. Dunabr R., Pchły, plotki a ewolucja języka, Warszawa 2009 
  18. Duntley J.D., Shackelford T.K., Darwinian foundations of crime and law, „Aggression and Violent Behavior” 2008/13 
  19. Flack J., Girvan M., Krakauer D., de Waal F.B.M., Policing stabilizes construction of social niches in primates, „Nature” 2006/439/26 
  20. Fujisawa K., Kutsukake N., Hasegawa T., Peacemaking and Consolation in Japanese Preschoolers Witnessing Peer Aggression, „Journal of Comparative Psychology” 2006/120/1 
  21. Goodall J., Order without law, w: Law, Biology and Culture: The Evolution of Law, (red.) Gruter M., Bohannan P., Santa Barbara 1983 
  22. Hayek F., Law, Legislation and Liberty. A new statement of the liberal principles of justice and political economy. Volume I. Rules and Order, London 1979 
  23. Heijer D., Kempes M., Korteweg L., Louwerse A.L., Sterck E.H.M., Socially deprived rhesus macaques fail toreconcile: do they not attempt or not accept reconciliation?, „Animal Behavior” 2009/78/1 
  24. James R., Morrella L.J., Mechanisms for aggregation in animals: rule success depends on ecological variables, „Behavioral Ecology” 2008/19 
  25. Johanowicz D., de Waal F.B.M., Modification of reconciliation behavior through social experience: an experiment with two macaque species, „Child Development” 1993/64 
  26. Jones G.T., Yarn D.H., A biological approach to understanding resistance to apology, forgiveness, and reconciliation in group conflict, „Law & Contemporary Problems” 2009/72 
  27. Judge P., Conflict resolution, w: Primate psychology, (red.) Maestripieri D., Cambridge 2003 
  28. Judge P., de Waal F.B.M., Rhesus monkey behavior under diverse population densities: Coping with long-term crowding, „Animal Behavior” 1997/54 
  29. Koyama N., The long-term effects of reconciliation in Japanese macaques (Macaca fuscata), „Ethology” 2001/107 
  30. Koyama N., Conflict-reduction mechanisms before feeding, w: Natural conflict resolution 
  31. Kroeber A., Parsons T., The concept of culture and social system, „American Sociological Review” 1958/23 
  32. Kummer H., Primate societies: Group techniques of ecological adaptation, New Jersey 2007 
  33. Kutsukake N., Complexity, dynamics and diversity of sociality in group-living mammals, „Ecological Resources” 2009/24 
  34. Machalek R., The evolution of macrosociety: Why are large societies rare?, „Advances in Human Ecology” 2002/1 
  35. Mościskier A., Natura ludzka i problem przestępczości, Warszawa 2001 
  36. Mościskier A., Spór o naturę człowieka. Socjologia czy socjobiologia?, Warszawa 1998 
  37. Nettle D., Beyond nature versus culture: cultural variation as an evolved characteristic, „Journal of the Royal Anthropological Institute” 2009/15 
  38. Perry S., What Cultural Primatology Can Tell Anthropologists About the Evolution of Culture, „Annual Review of Anthropology” 2006/35 
  39. Preuschoft S., Are primates behaviorists? Dominance, cognition, and freefloating rationales, „Journal of Comparative Psychology” 1999/113 
  40. van Roosmalen A., de Waal F. N. M., Reconciliation and consolation among chimpanzees, „Behavioral Ecology and Sociobiology” 1979/5 
  41. Silk J.B., The adaptive value of sociality in mammalian groups, „Phil. Trans. R. Soc. B” 2007/362 
  42. Simmel G., The Sociology of Conflict. „American Journal of Sociology” 1903/9 
  43. Stępień M., Kultura,prymatów innych niż człowiek jako wyzwanie dla nauk społecznych, „Studia Socjologiczne” 2008/4/191 
  44. Stępień M., The question of non human primates morality, „Studies in the Philosophy of Law” 2010/4 
  45. Stone B.L., The evolution of culture and sociology, „American Sociologists” 2008/39 
  46. Strier K.B., Primate behavioral Ecology: From Ethnography to Ethology and Back, „American Anthropologist” 2003/105/1 
  47. Strum S.C., Almost Human. A Journey into the World of Baboons, Chicago 2001 
  48. de Waal F.B.M., Chimpanzee politics-power and sex among apes, London 1982 
  49. de Waal F.B. M., Good natured: The origins of right and wrong in humans and other animals, Cambridge 2006 
  50. de Waal F.B.M., Peacemaking among primates, Cambridge 1989 
  51. de Waal F.B.M., Primates – A natural heritage of conflict resolution, „Science” 2000/289 
  52. Wilson E.O., Konsiliencja, Warszawa 2002 
  53. Załuski W., Ewolucyjna filozofia prawa, Warszawa 2009