Archiwum
Filozofii Prawa
i Filozofii Społecznej

Journal of the Polish Section of IVR (ISSN:2082-3304)

IVR

Państwo prawa na gruncie filozofii politycznej Immanuela Kanta – dwie interpretacje

Mgr Michał Wieczorkowski

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Abstrakt w języku polskim: Niniejszy artykuł ma na celu omówienie kantowskiej koncepcji stanu prawnego jako podstawy współcześnie rozumianej zasady państwa prawa. W związku z tym tekst ten próbuje udzielić odpowiedzi dwa pytania: 1) jaki charakter można przypisać kantowskiej koncepcji stanu prawnego, biorąc pod uwagi wynikające z niej obowiązki; 2) czy analiza kantowskiego stanu jurydycznego może mieć jakiekolwiek przełożenie na współczesne rozumienie państwa prawa, a jeśli tak, to jakie. W celu realizacji tego zadania omówione zostają moralne presupozycje kantowskiego stanu prawnego, zgodnie z przyjętym powszechnie przekonaniem, że filozofia polityczna Kanta jest ściśle sprzężona z jego refleksją moralną i etyczną. Następnie analizie poddane zostaję dwie interpretacje kantowskiego stanu jurydycznego – interpretacja liberalna oraz interpretacja autorytarna. Kluczową różnicą pomiędzy tymi interpretacjami jest sposób ustalania zakresu okoliczności, w których obowiązek posłuszeństwa władzy państwowej winien być realizowany. Następnie kantowski stan jurydyczny zostaje zestawiony z dwoma sposobami rozumienia zasady państwa prawa – materialnym i formalnym – w celu oceny, czy zasadę państwa prawa powinniśmy rozważać w kategoriach ciągłości czy raczej zerwania względem koncepcji kantowskiej.

Słowa kluczowe: Kant, stan prawny, państwo prawa, liberalizm, autorytaryzm

Język artykułu: polski

Opublikowano: Numer 1(19)/2019, s. 108-124

Data otrzymania: 04.12.2018
Data akceptacji: 05.03.2019

DOI: https://doi.org/10.36280/AFPiFS.2019.1.108

Ściągnij plik: Download
Liczba ściągnięć: 523

Państwo prawa, filozofia publiczna i odpowiedzialność moralna naukowców

Prof. dr hab. Lech Morawski

Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

Abstrakt w języku angielskim: The paper discusses some relationships between the rule of law and the public philosophy. It is unquestionable that nowadays the scientism has become one of the dominant ideologies of industrial and post-industrial societies. Scientists and researchers take an active part in public life, are advisors to governments and corporations, comment in the media important public events. Thus, the problem arises of their moral and legal responsibility for what they say and do in public life. In my opinion, we may distinguish two different models of responsibility, which I call a model of scientist as an ordinary citizen and model of scientist always on duty. To put it another way, we may ask, whether the scientist in public life like an ordinary citizen can act in accordance with his political, economic or religious sympathies and preferences or just like a judge, priest or a physician is always „on duty” and always must follow all the rules of his profession. I defend the view that the adoption of the second model is one of the necessary preconditions of the existence of informed and rational public opinion and thus, the informed and rational rule of law.

Słowa kluczowe: państwo prawa, odpowiedzialność moralna, odpowiedzialność prawna, filozofia publiczna

Język artykułu: polski

Opublikowano: Numer 2(9)/2014, s. 85-94

Ściągnij plik: Download

Liczba ściągnięć: 194