Archiwum
Filozofii Prawa
i Filozofii Społecznej

Journal of the Polish Section of IVR (ISSN:2082-3304)

IVR
  • O NAS
  • Cel i zakres
  • Aktualności
  • Numery
    • Bieżący numer
    • Numery archiwalne
  • Redakcja
    • Skład Redakcji
    • Recenzenci
  • Dla autorów
  • Etyka
  • Kontakt
  • English

Procedury weryfikacyjne w perspektywie sprawiedliwości tranzycyjnej jako prawnoochronna odpowiedź na politykę (nie-)pamięci

Mgr Emilia Kowalewska

Polska Akademia Nauk

Abstrakt w języku polskim: Artykuł podejmuje refleksję nad relacją między prawem, obowiązkami państwa i pamięcią zbiorową. Skoro pytanie o instytucjonalizację pamięci staje się kluczowe w kontekście zmian ustrojowych, artykuł podejmuje refleksję w perspektywie teorii sprawiedliwości tranzycyjnej (transitional justice). Perspektywa ta pozwala na spojrzenie interdyscyplinarne, ze szczególnym uwzględnieniem norm i mechanizmów ukierunkowanych na utrwaleniu autorytatywnej wiedzy o przeszłości. Zasada prawa do prawdy pozwala dostrzec społeczne oczekiwanie rozliczenia przeszłości. Artykuł przedstawia trzy formy procesów weryfikacyjnych (truth revelation procedures) w odniesieniu do praw podstawowych i teorii sprawiedliwości tranzycyjnej. Relacja między prawem a pamięcią – często redukowana do relacji instrumentalnej – powinna być przedstawiona z perspektywy praw jednostki i praw zbiorowych, zgodnie z wartościami demokracji liberalnej. Artykuł pragnie przyczynić się do rozwoju pamięcioznawstwa w naukach społecznych, poprzez ujawnienie funkcji norm i mechanizmów prawnych często pomijanych w dyskursie o polityce pamięci.

Słowa kluczowe: pamięć zbiorowa, sprawiedliwość tranzycyjna, prawo do prawdy, polityka pamięci, pokomunistyczna Polska

Język artykułu: angielski

Opublikowano: Numer 3(21)/2019, s. 51-66.

DOI: https://doi.org/10.36280/AFPiFS.2019.3.51

Ściągnij plik: Download
Liczba ściągnięć: 209

Filed Under: Artykuły Tagged With: collective memory, pamięć zbiorowa, pokomunistyczna Polska, polityka pamięci, prawo do prawdy, sprawiedliwość tranzycyjna

Zmiany w przepisach regulujących emerytury służb mundurowych w Polsce jako element państwowej polityki pamięci

Mgr Mateusz Grabarczyk

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Abstrakt w języku polskim: Artykuł stanowi analizę regulacji dotyczących obniżenia uposażenia emerytalnego byłym funkcjonariuszom organów bezpieczeństwa PRL jako elementów polityki pamięci państwa, przedstawiając tzw. ustawy dezubekizacyjne z 2009 i 2016 r. z perspektywy sprawiedliwości tranzycyjnej.

Nawiązując do dopuszczalności zastosowania takiego mechanizmu rozliczeń w artykule autor wskazuje przede wszystkim na cel tego typu regulacji. Obniżanie emerytur ma w istocie dwa cele – retrospektywny i prospektywny. W płaszczyźnie retrospektywnej przede wszystkim chodzi o wymierzenie sprawiedliwości dziejowej poprzez swego rodzaju rozliczenie określonej grupy osób z zastosowaniem różnych mechanizmów (w tym wypadku sankcji administracyjnych). W aspekcie prospektywnym jest to element instytucjonalizacji pamięci i budowania określonej narracji politycznej. W konsekwencji, obok komemoratywnych praktyk, ma na celu wytwarzanie i upowszechnianie wiedzy w przestrzeni publicznej, przy jednoczesnym jednoznacznym odcięciu się od minionego reżimu.

W odniesieniu do tzw. ustaw dezubekizacyjnych, to o ile ustawa z 2009 roku była w jakimś stopniu nakierowana na cel retrospektywny, o tyle ta z 2016 jest przede wszystkim elementem polityki pamięci, mającym na celu ukształtowanie przez władzę określonej narracji o przeszłych wydarzeniach poprzez jednoznacznie potępienie poprzedniego ustroju oraz wszystkich osób w jakikolwiek sposób z nim związanych. Z tego względu autor skupia się na mechanizmie obniżania emerytur jako jednym z elementów polityki pamięci w Polsce.

Słowa kluczowe: tzw. ustawy dezubekizacyjne, polityka pamięci, instytucjonalizacja pamięci zbiorowej, dekomunizacja, obniżanie emerytur funkcjonariuszom PRL, sprawiedliwość tranzycyjna

Język artykułu: angielski

Opublikowano: Numer 3(21)/2019, s. 67-80.

DOI: https://doi.org/10.36280/AFPiFS.2019.3.67

Ściągnij plik: Download
Liczba ściągnięć: 220

Filed Under: Artykuły Tagged With: dekomunizacja, instytucjonalizacja pamięci zbiorowej, obniżanie emerytur funkcjonariuszom PRL, polityka pamięci, sprawiedliwość tranzycyjna, Ustawy dezubekizacyjne

Pamięci zbiorowe, instytucje i prawo

Prof. dr Adam Czarnota, Mgr Justyna Jezierska,
Dr Michał Stambulski

Uniwersytet Nowej Południowej Walii / Uniwersytet Wrocławski /
Uniwersytet Zielonogórski

Abstrakt w języku polskim: Artykuł ma na celu wyjaśnienie wzajemnych powiązań między koncepcjami pamięci zbiorowej, instytucji, polityki oraz prawa. Poprzez ukazanie sieci wzajemnych powiązań między tymi pojęciami chcemy pokazać, jak prawo i pamięć zbiorowa oddziałują na siebie. Jednocześnie widzimy trzy ujęcia relacji między pamięcią zbiorową a prawem, które możemy odpowiednio określić jako: 1) przeszłość przed prawem, 2) prawa pamięci 3) prawo jako pamięć zbiorowa. Pierwsze ujęcie polega na ocenie przeszłości w ramach procesu sądowego. Drugie polega na tworzeniu przepisów prawnych, które promują lub wymagają upamiętnienia określonego wydarzenia z przeszłości. Trzecie ujęcia polega na postrzeganiu samego prawa jako zinstytucjonalizowanej pamięci zbiorowej.

Słowa kluczowe: pamięć zbiorowa, instytucje, prawa pamięci, polityka pamięci

Język artykułu: angielski

Opublikowano: Numer 3(21)/2019, s. 6-21.

DOI: https://doi.org/10.36280/AFPiFS.2019.3.6

Ściągnij plik: Download
Liczba ściągnięć: 85

Filed Under: Artykuły Tagged With: instytucje, pamięć zbiorowa, polityka pamięci, prawa pamięci

Instrumentalizacja prawa w kontekście polityk pamięci w Europie Środkowej i Wschodniej po 1989 roku

Dr Filip Cyuńczyk

Uniwersytet Wrocławski

Abstrakt w języku polskim: Głównym celem niniejszego artykułu jest zaproponowanie powiązania badawczego pomiędzy studiami nad środkowoeuropejskimi politykami pamięci po upadku komunizmu i koncepcji instrumentalizacji prawa. Wskazane studium przypadku może być ciekawym narzędziem do przebadania ww. koncepcji teoretycznej. Podstawowym pytaniem, jakie przed sobą postawiłem brzmi, czy studia przypadków poszczególnych środkowoeuropejskich polityk pamięci implementowanych po upadku komunizmu pozwalają na analizę, pod kątem jej praktycznego zastosowania, koncepcji instrumentalizacji prawa? Mają główną intencją jest pokazanie potencjału drzemiącego w połączeniu wspomnianych badań. Niniejszy artykuł skupia się na przedstawieniu specyficznych elementów konstytucjonalizacji nowych wspólnot politycznych w Europie Środkowej i Wschodniej po upadku komunizmu (np. ulokowania narracji pamięci w poszczególnych konstytucjach), następnie ukazaniu jej związków z koncepcją instrumentalizacji prawa, a w końcu na przytoczeniu kilku przykładów aktów instrumentalizacji prawa na polu pamięci zbiorowej w ramach realizacji bieżących celów politycznych.

Słowa kluczowe: instrumentalizacja prawa, polityka pamięci, pamięć zbiorowa, prawna petryfikacja przeszłości

Język artykułu: angielski

Opublikowano: Numer 3(21)/2019, s. 40-50.

DOI: https://doi.org/10.36280/AFPiFS.2019.3.40

Ściągnij plik: Download
Liczba ściągnięć: 207

Filed Under: Artykuły Tagged With: collective memory, instrumentalizacja prawa, instrumentalization of law, legal petrification of the past, memory policies, pamięć zbiorowa, polityka pamięci, prawna petryfikacja przeszłości

Szukaj

Kategorie

  • Aktualności
  • Artykuły
  • Bez kategorii
  • In Memoriam
  • Recenzje i polemiki
  • Słowo wstępne
  • Sprawozdania

Słowa kluczowe

laickość decyzja sędziowska test oparcia na racjonalnej podstawie monocentryzm zwierzęta sensytywne (czujące) osąd moralny etos jurysprudencja socjologiczna luka w prawie intuicja etyczno-zawodowa udział obywateli w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości Searle dostęp do prawa sądy amerykańskie subsydiarność prawa pozytywne Stufenbau demokracja Milena Korycka fakty prawne środek odwoławczy ombudsman Foucault sociology of film cnoty sędziowskie prawnicza władza dyskrecjonalna filozofia prawa accountability of judges wina Krzysztof Sielski społeczność język naturalny Sławomir Drelich philosophie clandestine imperatyw Leszek Kołakowski nonfaktualizm egzystencjalizm Aleksandra Samonek narada sędziowska formalizm prawa zwierząt identyfikowanie czynności procesowych prawo a etyka Edward Abramowski język prawny sylogizm prawniczy zasady prawa argumentacja konstytucyjna psychoanaliza

Copyright © 2023 Polska Sekcja Międzynarodowego Stowarzyszenia Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej IVR | Administrator strony: Karolina Gmerek

Ta strona używa plików cookies. Zakładamy, że wyrażają Państwo na to zgodę, ale mogą Państwo także wyłączyć pliki cookies w Ustawieniach. //
This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. (Zob. więcej // Read more) Ustawienia // SettingsZGODA // ACCEPT

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT