prawa zwierząt

Od ochrony prawnej ku prawom zwierząt – między świadomością moralną a prawną. Ewolucja podejścia na przykładzie orzecznictwa sądowoadministracyjnego

Dr hab. Anna Kalisz, mgr Dorota Pawlicka

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Naczelny Sąd Administracyjny

Abstrakt w języku polskim: Celem niniejszego artykułu jest analiza możliwości i potrzeby upodmiotowienia na gruncie prawa polskiego zwierząt jako „nieosobowych” podmiotów prawa ze wskazaniem na stosowne orzecznictwo (sądowe i głównie sądowoadministracyjne) w tym zakresie. Założenie badawcze stanowi teza, że orzecznictwo sądowoadministracyjne zawiera, co prawda, elementy dość postępowego podejścia i wynikającej z niego interpretacji obowiązujących przepisów w zakresie ochrony i (szczątkowo ujętych) praw zwierząt, lecz same przepisy de lege lata pozostawiają wiele do życzenia i umożliwiają bardzo elastyczną wykładnię, co może prowadzić nie tylko do wykładni przyjaznej, ale i do nadużyć wobec zwierząt. Na uwagę zasługują zatem postulaty de lege ferenda dotyczące konstytucyjnej ochrony praw zwierząt, miałyby one bowiem znaczenie dla wykładni systemowej ustaw. Przedmiotem badań jest zarówno literatura filozoficznoprawna, jak i orzeczenia. Główną metodą użytą w opracowaniu jest analiza logiczno-językowa (z elementami ujęcia historycznego i komparatystycznego) opracowań z zakresu filozofii, filozofii prawa i etyki oraz analiza orzecznictwa. Wyniki badań mają charakter mieszany, deskryptywno- normatywny, a zestawienie teorii etycznych i filozoficznoprawnych oraz praktyki prawniczej w celu ukazania ewolucji podejścia do tytułowej materii stanowi oryginalny wkład w dyscyplinę naukową, jaką jest prawoznawstwo.

Słowa kluczowe: świadomość społeczna, zwierzęta sensytywne (czujące), ochrona prawna zwierząt, prawa zwierząt, ochrona konstytucyjna, orzecznictwo sądowoadministracyjne

Język artykułu: polski

Opublikowano: Numer 2(31)/2022, s. 38-53.

DOI: https://doi.org/10.36280/AFPiFS.2022.2.38

Ściągnij plik: Download
Liczba ściągnięć: 53

Tekst jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

David DeGrazia o prawach zwierząt – analiza krytyczna

Dr Michał Pełka

Uniwersytet Warszawski

Abstrakt w języku polskim: Celem artykułu jest krytyczna analiza teorii praw zwierząt rozwijanej przez amerykańskiego filozofa społecznego i bioetyka Davida DeGrazię. Składa się on zasadniczo z dwóch części. W pierwszej zarysowano główne elementy systemu DeGrazii, a mianowicie jego poglądy na naturę umysłów zwierząt, zasadę równego poszanowani, ideę nierównego statusu moralnego, koncepcję osób granicznych oraz praktyczne wskazówki mające polepszyć los zwierząt. Druga cześć poświęcona jest uwagom wskazującym miejsca gdzie podejście DeGrazii wymaga korekty tak, aby mogła stać się bardziej przekonujące i szerzej akceptowalne. W podsumowaniu zarysowano ideę rewolucji kulturowej na rzecz zwierząt jako środka mającego prowadzić do poprawy ich dobrostanu. Rewolucja ta winna być zainicjowania przez ludzi sztuki i sportu, jako najbardziej wpływowych członków współczesnych społeczeństw.

Słowa kluczowe: osoby graniczne, prawa zwierząt, rewolucja kulturalna, status moralny, zasada równego poszanowania, David DeGrazia

Język artykułu: polski

Opublikowano: Numer 1(22)/2020, s. 52-65.

DOI: https://doi.org/10.36280/AFPiFS.2020.1.52

Ściągnij plik: Download
Liczba ściągnięć: 245

Kant, Korsgaard i podmiotowość moralna zwierząt

Prof. dr hab. Tomasz Pietrzykowski

Uniwersytet Śląski w Katowicach

Abstrakt: Przedmiotem moich rozważań są poglądy Christine Korsgaard – jednej z najwybitniejszych współczesnych znawczyń i kontynuatorek kantyzmu – na temat moralnego statusu zwierząt. Jak wiadomo, Kantowską tradycję etyczną uznaje się za mniej przychylną idei praw zwierząt niż konkurencyjną tradycję utylitaryzmu. Ch. Korsgaard dokonuje jednak rewizji podstaw etyki kantyzmu i dochodzi do wniosku, że ich najlepsze odczytanie implikuje (wbrew poglądom samego Kanta), że nie tylko ludzie, ale i odczuwające zwierzęta zasługują, by być traktowane jako cele same w sobie. Jej interpretacja i rozwinięcie etyki kantyzmu ma za cel połączenie współczesnego naturalizmu filozoficznego i aktualnej wiedzy naukowej na naturę istot żywych. Korsgaard proponuje przekonujący, wyczerpujący obraz naturalistycznej aksjologii i jej etycznych implikacji. Tym niemniej, przedstawiam dwa ważne zastrzeżenia, które jej poglądy zdają się powodować: dotyczące natury ludzkich i zwierzęcych jaźni oraz relacji między uprawnieniami moralnymi i jurydycznymi. Artykuł opiera się na poglądach przedstawionych przez Ch. Korsgaard w trakcie trzydniowego wykładu i seminarium poświęconego dyskusji jej poglądów na status praw zwierząt z perspektywy etyki Kantowskiej, jakie zorganizowano w Oxfordzie w 2014 r., a także na wielu jej pracach dotyczących tej tematyki.

Słowa kluczowe: Christine Korsgaard, Immanual Kant, kantyzm, prawa zwierząt

Język artykułu: polski

Opublikowano: Numer 2(11)/2015, s. 106-119.

Ściągnij plik: Download
Liczba ściągnięć: 287