stosowanie prawa

Przypisywanie treści przepisom prawnym przez orzecznictwo. Analiza teoretyczna wyroków polskiego Trybunału Konstytucyjnego

Wojciech Rzepiński

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Abstrakt w języku polskim: Artykuł dostrzega sposób postępowania Trybunału Konstytucyjnego polegający na zastąpieniu własnego procesu interpretacji badanych przepisów poprzez przyjęcie wykładni innego sądu. Celem tekstu jest więc opracowanie teoretyczne analizowanych orzeczeń. W tekście wykorzystane zostały koncepcje wypracowane w Poznańskiej Szkole Teorii Prawa, tj. rozróżnienie na przepis i normę prawną, jak również rozróżnienie na wykładnię w sensie pragmatycznym oraz apragmatycznym. Rolę metateorii służącej do analizy postępowania Trybunału pełni także pragmatyzm analityczny Roberta B. Brandoma. Pragmatyzm analityczny pozwala na stwierdzenie, że działania Trybunału wskazują (1) co należy zrobić (w ramach praktyki prawnej), aby słownictwo aktów normatywnych coś znaczyło (PS-wystarczalność) i (2) jakie słownictwo jest wystarczające do scharakteryzowania tych praktyk (SP-wystarczalność). Praktyka stosowania prawa daje się opisać przy wykorzystaniu koncepcji TOTE (akronim angielskiego wyrażenia Test-Operation-Test-Exit). Cykle tej aktywności mają otwarte zakończenia (ang. open-ended). Tym samym, w swojej dalszej praktyce, Trybunał może wskazać kolejne umiejętności/praktyki wystarczające do tego, aby słownictwo aktów normatywnych coś znaczyło.

Słowa kluczowe: praktyka sądowa, Trybunał Konstytucyjny, pragmatyzm analityczny, przepis prawny, norma prawna, stosowanie prawa

Język artykułu: angielski

Opublikowano: Numer 2(35)/2023, s. 65-76.

DOI: https://doi.org/10.36280//AFPiFS.2023.2.65

Ściągnij plik: Download Liczba ściągnięć: 17

Tekst jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Epistemologia stosowania prawa a zasada demokratycznego państwa prawnego

Dr Tomasz Raburski

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Abstrakt w języku polskim: Artykuł analizuje epistemologię instytucjonalną procesu stosowania prawa w Polsce. Jest ona rozumiana jako zestaw cech, celów poznawczych, wartości, praktyk wpisanych w strukturę instytucjonalną. Analizowane są dwie podstawowe cechy tej epistemologii: pozytywistyczny model poznania oraz koncepcja prawdy. W artykule wskazuję jak te cechy zostały ukształtowane i dlaczego współcześnie należy uznać je za ograniczające. Argumentuję, że legitymacja procesów decyzyjnych opierających się na tych założeniach jest z punktu widzenia zasady demokratycznego państwa prawnego niezadowalająca, i dlatego cechy te powinny ewoluować w kierunku deliberatywnym.

Słowa kluczowe: stosowanie prawa, epistemologia prawa, prawda, pozytywizm prawniczy, neopozytywizm, demokracja deliberatywna

Język artykułu: polski

Opublikowano: Numer 4(33)/2022, s. 39-51

DOI: https://doi.org/10.36280/AFPiFS.2022.4.39

Ściągnij plik: Download
Liczba ściągnięć: 83

Tekst jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Formalizm w stosowaniu prawa a etyka na przykładzie prawnych regulacji ochrony środowiska

Mgr inż. Adrian Zając

Uniwersytet Wrocławski

Abstrakt w języku polskim: Tekst dotyczy problematyki formalizmu w stosowaniu prawa jako wieloaspektowego problemu badawczego. W niniejszym ujęciu najważniejszym punktem odniesienia jest etyka, w związku z czym autor pracy uznał za szczególnie doniosłe próbę odpowiedzi na pytanie – czy formalizm w stosowaniu prawa jest etyczny? Samo zagadnienie stosowania prawa ujęte zostało natomiast w dwóch koncepcjach – jako faktyczne przeżycia urzędników pełniących rolę organu administracji publicznej, jak i teoretycznego modelu tego zjawiska. Przy czym za dominującą uznano problematykę przeżyć podmiotów konstytuujących organ stosowania prawa. W tym też obszarze na przykładzie konkretnych regulacji prawnych z zakresu ochrony środowiska przedstawiono problematykę formalizmu i skutki, do których formalizm może prowadzić. Konkluzje pracy prowadzą do wniosku, że postawa formalistyczna opiera się na braku dbałości o tekst prawny, a zatem niestaranności w procesie odtwarzania woli nadawcy komunikatu prawnego. Działanie takie przedstawione jest jako nieetyczne, mogące powodować nieuzasadnione aksjologią danej regulacji prawnej negatywne skutki w życiu jednostki, będącej stroną postępowania.

Słowa kluczowe: etyka, stosowanie prawa, formalizm, prawo ochrony środowiska

Język artykułu: polski

Data otrzymania: 06.06.2017
Data akceptacji: 08.09.2017

Opublikowano: Numer 1(16)/2018, s. 83-93.

Ściągnij plik: Download
Liczba ściągnięć: 152