Mgr Magdalena Małecka
Polska Akademia Nauk
Abstrakt w języku polskim: Od samego początku jego rozwoju, ambicją i celem ekonomicznego podejścia do prawa było i jest wprowadzenie do badań nad prawem ścisłych rygorów naukowych. W neoklasycznym podejściu do ekonomicznej analizy prawa zakłada się, że racjonalność podmiotów działających w kontekstach prawnych może zostać scharakteryzowana w taki sam sposób jak racjonalność homines economici. Ekonomia behawioralna i próby jej zastosowania do analizy prawa doprowadziły jednak do krytycznej rewizji osiągnięć podejścia neoklasycznego. Krytyka ta oparta była na interpretacji wyników eksperymentów testujących hipotezy wyprowadzane z neoklasycznych teorii. Wyniki przeprowadzonych eksperymentów pozwalają sformułować wniosek, że w wielu (prawnych) kontekstach ludzie zachowują się niezgodnie z przewidywaniami neoklasycznych modeli. Zwolennicy behawioralnej ekonomicznej analizy prawa twierdzą, że teorie neoklasyczne oparte są na tak wysoce nierealistycznych założeniach, że w wielu sytuacjach nie umożliwiają przewidzenia ludzkiego zachowania. Wyróżniam i analizuję trzy rodzaje zagadnień, których dotyczy powyższa dyskusja, a mianowicie: zagadnienia metodologiczne, filozoficzne oraz normatywne. Formułuję też uwagi krytyczne na temat argumentów podnoszonych w dyskusji, a w zakończeniu artykułu wspominam o stopniu realizacji postulatu „unaukowienia” badań nad prawem oraz omawiam znaczenie tego sporu dla możliwości uzasadnienia zastosowania teorii ekonomicznych do badań nad prawem.
Słowa kluczowe: behawioralna ekonomiczna analiza prawa, naukowe badanie prawa, teoria prawa, zagadnienia normatywne i metodologiczne
Język artykułu: polski
Opublikowano: Numer 1(2)/2011, s. 15-28.
Ściągnij plik: Download
Liczba ściągnięć: 229
Bibliografia:
- Arlen J., Comment: The future of behavioral economic analysis of law, “Vanderbilt Law Review” 1998/51.
- Bar-Gill O., The behavioral economics of consumer contracts, “Minnesota Law Review” 2007–2008/92.
- Blaug M., Metodologia ekonomii, Warszawa 1995.
- Faure M., van den Bergh R., Essays in law and economics, Antwerpen 1989.
- Friedman M., Essays in Positive Economics, Chicago 1953
- Friedman M., Essay on the Methodology of Positive Economics w: Friedman M., Essays in Positive Economics, Chicago 1953.
- Gigerenzer G., Adaptive thinking. Rationality in the real world, New York 2000.
- Guthrie Ch., Framing Frivolous Litigation: A Psychological Theory, “The University of Chicago Law Review” 2000/67.
- Issacharoff S., Can there be a behavioral law and economics?, “Vanderbilt Law Review” 1998/51.
- Jolls Ch., Sunstein C., Thaler R., A behavioral approach to law and economics, “Stanford Law Review” 1998/5.
- Jolls Ch., Sunstein C., Thaler R. , Theories and tropes: A reply to Posner and Kelman, “Stanford Law Review” 1997–1998/50.
- Kahneman D., Knetsch J.L., Thaler R., The Endowment Effects, Loss Aversion and Status Quo Bias, “Journal of Economic Perspectives” 1991/5.
- Langevoort D.C., Organized Illusions: A Behavioral Theory of Why Corporations Mislead Stock Market Investors (and Cause Other Social Harms), “University of Pennsylvania Law Review” 1997–1998/146.
- Meier S., Sprenger Ch., Impatience and Credit Behavior: Evidence from a Field Experiment, Fed. Reserve Bank of Boston, Working Paper No. 07–03, 2007.
- Nowak L., Wstęp do idealizacyjnej teorii nauki, Warszawa 1977.
- Posner R., Frontiers of Legal Theory, Cambridge (Mass.)-London 2001.
- Rabin M., Incorporating Fairness into Game Theory and Economics, “American Economic Review” 1993/83.
- Rachlinski J.J., A Positive Psychological Theory of Judging in Hindsight, “The University of Chicago Law Review” 1998/2.
- Simon H., Models of bounded rationality, MIT Press 1982.
- Tversky A., Kahneman D., Prospect theory: an analysis of decision under risk, „Econometrica” 1979/47.
- Ulen T., The growing pains of behavioral law and economics, “Vanderbilt Law Review” 1998/51.