Archiwum
Filozofii Prawa
i Filozofii Społecznej

Journal of the Polish Section of IVR (ISSN:2082-3304)

IVR
  • O NAS
  • Cel i zakres
  • Aktualności
  • Numery
    • Bieżący numer
    • Numery archiwalne
  • Redakcja
    • Skład Redakcji
    • Recenzentki i Recenzenci
  • Dla autorów
  • Etyka
  • Kontakt
  • English

Prawo a wartości inne niż moralne. O poszukiwaniu tropów w pracach Józefa Nowackiego

Prof. dr hab. Kamil ZEIDLER

Uniwersytet Gdański

Abstrakt w języku polskim: Autor stawia pytanie, w jakim stopniu rozważania z zakresu aksjologii dotyczące relacji prawa i moralności mogą być przydatne dla rozwijania nurtu filozoficznoprawnego określanego mianem estetyki prawa, gdzie przedmiotem zainteresowania są – najogólniej rzecz biorąc – relacje prawa i piękna. Punktem wyjścia do rozważań jest zagadnienie aksjologii w kontekście prac pozostawionych przez Józefa Nowackiego, w tym przede wszystkim artykułu pt. „Wartościowanie w nauce prawa”. Przedmiotem artykułu jest więc aksjologia, ale w znaczeniu, które obejmuje zarówno etykę, jak i estetykę. Autor rozróżnia cztery rodzaje opisu, jakimi posługują się nauki prawne: opis normatywny, empiryczny, teoretyczny i – wyróżniony przez autora – opis aksjologiczny, który może być uzasadniany w ramach subiektywizmu aksjologicznego. Polega on na ocenie wartości i ich przydawaniu albo odejmowaniu, a także wartościowaniu, czyli porównywaniu i ważeniu wartości. Autor rozważa, co w tym zakresie inspirującego mogą podpowiadać dociekania aksjologiczne w ogólności, a prace J. Nowackiego w szczególności.

Słowa kluczowe: aksjologia, wartości, wartościowanie, prawo i moralność, zasady prawa, estetyka, estetyka prawa

Język artykułu: polski

Opublikowano: Numer 3(36)/2023, s. 44-50.

DOI: https://doi.org/10.36280/AFPiFS.2023.3.44

Ściągnij plik: Download Liczba ściągnięć: 155

Tekst jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Filed Under: Artykuły Tagged With: aksjologia, estetyka, estetyka prawa, prawo i moralność, wartości, wartościowanie, zasady prawa

Uwagi na temat aksjologicznego wymiaru Konstytucji RP z 1997 r. i jej wykładni w świetle prac Profesora Piotra Winczorka

Prof. UŚ dr hab. Sławomir Tkacz, Prof. dr hab. Zygmunt Tobor

Uniwersytet Śląski w Katowicach

Abstrakt w języku polskim: Artykuł stanowi rozszerzoną i uzupełnioną wersję wystąpienia przedstawionego w trakcie konferencji naukowej poświęconej Profesorowi Piotrowi Winczorkowi. Autorzy podjęli próbę rekonstrukcji teoretycznoprawnych poglądów autora w oparciu o jego wypowiedzi. W szczególności przedmiot prowadzonych badań stanowiły kwestie związane z aksjologią Konstytucji RP. W toku rozważań kolejno podjęto zagadnienia koncepcji porządku prawnego w świetle przepisów ustawy zasadniczej, wartości konstytucyjnych, zasad konstytucyjnych oraz źródeł prawa. Interesującym problemem akcentowanym przez P. Winczorka było to, czy ustawa zasadnicza powinna być oszczędna w kwestii manifestowania wartości. Uzupełnienie badań stanowiła analiza problematyki wykładni prawa w pracach P. Winczorka. Przeprowadzone analizy pozwoliły na sformułowanie wniosku ogólnego, że wiele problemów podjętych przez P. Winczorka znajduje odniesienie w aktualnych sporach konstytucyjnych. Dlatego warto sięgnąć do prac tego autora, którego wypowiedzi można traktować jako wykładnię autentyczną Konstytucji RP dokonywaną przez jednego z głównych jej twórców.

Słowa kluczowe: Piotr Winczorek, teoria prawa, wykładnia prawa, Konstytucja  RP, wartości prawne, zasady prawa

Język artykułu: polski

Opublikowano: Numer 1(30)/2022, s. 113-125

DOI: https://doi.org/10.36280/AFPiFS.2022.1.113

Ściągnij plik: Download
Liczba ściągnięć: 208

Tekst jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

 

Filed Under: Artykuły Tagged With: Konstytucja RP, Piotr Winczorek, teoria prawa, wartości prawne, wykładnia prawa, zasady prawa

Teoria zasad prawnych Roberta Alexy’ego

Dr Milena Korycka

Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu


Abstrakt w języku polskim:
Artykuł dotyczy Roberta Alexy’ego koncepcji zasad prawa, którą to koncepcję autor opiera na analizie norm konstytucyjnych. Podstawowym założeniem tejże koncepcji jest to, że na gruncie praw konstytucyjnych konieczne jest stosowanie teorii zasad prawa. W koncepcji Alexy’ego zasady prawa rozumiane są jako normy, które zobowiązują do ich realizacji w maksymalnym możliwym stopniu, biorąc pod uwagę możliwości prawne i faktyczne. Co za tym idzie, definiuje on zasady jako nakazy optymalizacyjne, które w należności od możliwości faktycznych i prawnych mogą być realizowane w różnym stopniu. Wymiar możliwości prawnej opiera się na rozróżnieniu zasad i reguł. Alexy traktuje reguły i zasady jako normy odmiennego rodzaju. Podczas gdy zasady wyznaczają zawsze racje prima facie, reguły są racjami definitywnymi dopóki nie wskaże się od nich wyjątku. Zdaniem R. Alexy’ego natura zasad implikuje istnienie zasady proporcjonalności, w tym sensie, że zasada proporcjonalności ze swoimi trzema „pod-zasadami” czyli przydatności, konieczności i proporcjonalności sensu stricte, logicznie wynika z natury zasad, może być wydedukowana z nich.
(tłumaczenie abstraktu z języka angielskiego pochodzi od redakcji)

Słowa kluczowe: Robert Alexy, zasady prawa, zasada proporcjonalności
(słowa kluczowe pochodzą od redakcji)

Język artykułu: polski

Opublikowano: Numer 1(1)/2010, s. 48-63.

Ściągnij plik: Download
Liczba ściągnięć:
1 173

Bibliografia:

  1. Alexy R., A Theory of Constitutional Rights, Oxford-New York 2002.
  2. Alexy R., Constitutional Rights, Balancing, and Rationality, „Ratio Juris” 2003/2.
  3. Alexy R., Jürgen Habermas’s Theory of Legal Discourse, ”Cardozo Law Review” 1995–1996/17.
  4. Alexy R., On the Structure of Legal Principles, ”Ratio Juris” 2000/3.
  5. Alexy R., On the Thesis of a Necessary Connection Between Law and Morality: Bulygin’s Critique, „Ratio Juris” 2000/2.
  6. Alexy R., The argument from justice. A reply to legal positivism, Oxford 2002.
  7. Alexy R., The Nature of Legal Philosophy, „Ratio Juris” 2004/2.
  8. Alexy R., W obronie niepozytywistycznej koncepcji prawa, „Państwo i Prawo” 1993/11.
  9. Dworkin R., The Model of Rules, ”The University of Chicago Law Review” 1967-68/35.
  10. Dworkin R., Imperium Prawa, Warszawa 2006.
  11. Gizbert-Studnicki T., Zasady i reguły prawne, „Państwo i Prawo” 1988/3.
  12. Habermas J., Between facts and norms, Cambridge 1996.
  13. Hart H.L.A., Pojęcie prawa, Warszawa 1998.
  14. Klatt M., Taking rights less seriously. A structural analysis of judicial discretion, „Ratio Juris” 2007/2.
  15. Korycka M., Zasada proporcjonalności – refleksje na gruncie aksjologicznych podstaw konstytucji z 1997 roku i orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, w: Morawski L. (red.), Wykładnia prawa i inne problemy filozofii prawa, Toruń 2005.
  16. Korycka M., Zasady prawa, „Jurysta” 2007/8.
  17. Morawski L. (red.), Wykładnia prawa i inne problemy filozofii prawa, Toruń 2005.
  18. Płeszka K., Reguły preferencji w prawniczych rozumowaniach interpretacyjnych, w: Stelmach J. (red.), Studia z filozofii prawa, Kraków 2003.
  19. Raz J., Autorytet prawa, Warszawa 2000.
  20. Stelmach J. (red.), Studia z filozofii prawa, Kraków 2003.
  21. Stelmach J., Sarkowicz R., Filozofia prawa XIX I XX w., Kraków 1998.
  22. Tuleja P., Normatywna treść praw jednostki w ustawach konstytucyjnych RP, Warszawa 1997.

Filed Under: Artykuły Tagged With: Milena Korycka, Robert Alexy, zasada proporcjonalności, zasady prawa

Szukaj

Kategorie

  • Aktualności
  • Artykuły
  • Bez kategorii
  • In Memoriam
  • Recenzje i polemiki
  • Słowo wstępne
  • Sprawozdania

Słowa kluczowe

wojna z terroryzmem korzyści z przestępstwa neutralność prawa metafora pojęciowa małgorzata król nowożytność skarga nadzwyczajna kategoryzacja rządy prawa jurisdictio i gubernaculum kompetencja zawodowa filozofia społeczna arbitralność domniemanie prawne właściwości personalne Wojciech Ciszewski cele prawa własność intelektualna prawo ochrony środowiska dualizm prawny triada przyczyn odpowiedzialność paternalism godność człowieka derywacyjna koncepcja wykładni prawa wykładnia prawa kampania wyborcza Autonomia prawa refleksyjność prawa polityczny Karl Popper intencja Tbilisi komunikacja hermeneutyczny uniwersalizm błąd poznawczy prawa grup mniejszościowych uniwersalistyczne religie stan wyjątkowy Martin Krygier zasady prawne Judith Butler zdania powinnościowe rola sędziów rozumowanie praktyczne sceptycyzm kryminalizacja sociology of film etyka prawnicza wojna święta

Copyright © 2025 Polska Sekcja Międzynarodowego Stowarzyszenia Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej IVR | Administrator strony: Karolina Gmerek

Ta strona używa plików cookies. Zakładamy, że wyrażają Państwo na to zgodę, ale mogą Państwo także wyłączyć pliki cookies w Ustawieniach. //
This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. (Zob. więcej // Read more) Ustawienia // SettingsZGODA // ACCEPT

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT