Mgr Jakub HUDSKÝ

Uniwersytet Wrocławski

Abstrakt w języku polskim: Celem artykułu jest przedstawienie założeń konstytucjonalizmu populistycznego wobec niegasnącego poparcia dla ugrupowań populistycznych i związanych z nimi przekonań, skutkującego nieodwracalnymi zmianami w postrzeganiu demokratycznej rzeczywistości. Punktem wyjścia jest próba uchwycenia istoty zjawiska populizmu i opisania jego elementarnych cech. Populizm często definiuje się w opozycji do myśli liberalnej i jest analizowany w dwóch płaszczyznach – ideologicznej i pragmatycznej. Analiza obu wspomnianych elementów pozwala na wskazanie politycznego konceptu demokracji populistycznej, którego zrealizowanie stanowi cel populistów dochodzących do władzy. Założenia demokracji populistycznej opierają się na urzeczywistnieniu nieskrępowanej i aktualnej woli ludu; koncepcja ta jednocześnie postrzega rzeczywistość w agonistyczny sposób – zdaje ona sobie sprawię z koniecznej polityczności wszystkich elementów przestrzeni publicznej, która stanowi arenę dla nieustannie ścierających się przeciwstawnych interesów. Powyższe tezy tworzą perspektywę, przez którą należy analizować konstytucjonalizm populistyczny. Nie ulega wątpliwości, że jego punktem wyjścia będzie realizacja populistycznych przekonań i założeń demokracji populistycznej. Populistyczny dyskurs konstytucjonalny w dążeniu do urzeczywistnienia woli ludu nie odrzuca jednak dotychczas obowiązujących instytucji liberalnych. Przeciwnie, korzysta z dotychczasowego dorobku konstytucjonalizmu i dąży do jego przekształcenia w taki sposób, aby – przynajmniej w założeniach – wola ludu mogła zostać realizowana w możliwie nieograniczony sposób. Końcowa część rozważań dotyczy podejścia populizmu do władzy konstytuującej, tj. władzy, która umożliwia tworzenie i zmianę konstytucji. Mogłoby się wydawać, że „zalegalizowanie” władzy konstytuującej (np. w postaci mandatu imperatywnego lub referendów powszechnych) doprowadzi do poszerzenia władzy ludu, populiści jednak zdają się nie podzielać tego stanowiska. Zwracają oni bowiem uwagę, że ustanowienie procedury, która umożliwia dodatkowe wyrażanie woli obywateli w istocie krępuje ich ruchy. Formalne ograniczenia (np. minimalna wymagana ilość podpisów) może bowiem często niweczyć ludową inicjatywę.

Słowa kluczowe: konstytucjonalizm populistyczny, populizm, prawo, illiberalizm, władza konstytuująca

Język artykułu: polski

Opublikowano: Numer 4(37)/2023, s. 40-53.

DOI: https://doi.org/10.36280/AFPiFS.2023.4.40

Ściągnij plik: Download Liczba ściągnięć: 172

Tekst jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.