Dr hab. Tomasz Srogosz, prof. UKEN

Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie

Abstrakt w języku polskim: Cel badań: Celem artykułu jest ocena przydatności marksistowskich podejść do prawa międzynarodowego w dyskusji na temat zastanego i rozwijającego się porządku międzynarodowoprawnego. Jest to propozycja wzbogacenia teoretycznych podstaw dyskursu o prawie międzynarodowym, który ma miejsce w murach polskich ośrodków naukowych i akademickich. Rodzą się pytania, czy marksistowskie podejścia do prawa narodów rozwiązują problem możliwości zmian uwzględniających stanowiska „zwykłego ludu”, czyli Marksowskiej klasy robotniczej, w ramach zastanego imperialnego porządku międzynarodowoprawnego? Czy może porządek ten bezwzględnie broni interesy klasy kapitalistycznej, co sprawia, że żadna ewolucyjna zmiana korzystna dla „zwykłego ludu” nie jest możliwa? Założenia badawcze/metodologia: W artykule zastosowano metodę teoretyczno-prawną, sprowadzającą się do analizy poglądów doktrynalnych dotyczących marksistowskiej teorii prawa, począwszy od Marksa i Engelsa, Paszukanisa, a skończywszy na Chimnim i  Miéville. Podstawowe tezy/ustalenia: Prezentowane marksistowskie podejścia do prawa międzynarodowego (Chimniego i  Miéville) różnią się między sobą w zakresie podstawy teoretycznej (Miéville opiera się na Paszukanisie a Chimni bezpośrednio na Marksie), co w konsekwencji prowadzi do odmiennych poglądów dotyczących istoty prawa międzynarodowego (Chimni głosi „klasowe podejście”, natomiast  Miéville buduje swoją teorię wokół „towarowej teorii prawa” Paszukanisa) oraz możliwości reformy prawa narodów. Oryginalność wyników/wartość poznawcza: Bardziej użyteczne okazuje się podejście Chimniego, który w przeciwieństwie do Miéville dostrzega możliwość zmiany imperialnego porządku międzynarodowoprawnego służącego transnarodowej klasie kapitalistów w ramach international rule of law oraz z wykorzystaniem praw człowieka. Teoria  Miéville jest zbyt sceptyczna i nihilistyczna, co nie powinno przeszkadzać w wykorzystaniu dwóch marksistowskich podejść do prawa międzynarodowego podczas kształcenia prawników.

Słowa kluczowe: marksizm, prawo międzynarodowe, imperializm, reforma, klasa społeczna

Język artykułu: polski

Opublikowano: Numer 2(43)/2025, s. 97-119

DOI: https://doi.org/10.36280/AFPiFS.2025.2.97

Ściągnij plik: Download

Liczba ściągnięć: 80

Tekst jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.