dr Wiktor Krzymowski

Akademia Leona Koźmińskiego w Warszawie

Abstrakt w języku polskim: Celem artykułu jest omówienie dyrektywy interpretacyjnej „in dubio pro vita humana” (łac. „w razie wątpliwości rozstrzygać na korzyść ludzkiego życia”), a także jej popularyzację, w tym zachęcenie organów administracji publicznej oraz sądów do jej szerszego stosowania. Artykuł zmierza do odpowiedzi na następujące problemy badawcze: Jakie są główne źródła dyrektywy in dubio pro vita humana w polskim systemie prawnym? Jaką ma ona treść i jakie są jej kluczowe założenia? Jakie są potencjalne implikacje jej stosowania w praktyce prawnej? Jaki jest zakres przedmiotowy jej stosowania? W pracy wykorzystano metodę formalno-dogmatyczną.  Dyrektywa interpretacyjna in dubio pro vita humana czerpie swoje źródło z konstytucyjnej ochrony godności, życia i zdrowia człowieka. Znajduje ona swoje potwierdzenie w poglądach doktryny, a także w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego oraz sądów administracyjnych. W celu zwiększenia skali jej stosowania w praktyce powinna de lege ferenda zostać ustawowo uregulowana. Treść dyrektywy nakazuje rozstrzygać wszelkie możliwe wątpliwości co do ochrony życia ludzkiego na rzecz tej ochrony. Stosowanie tej dyrektywy odgrywa kluczową rolę w zapewnieniu instytucjonalnej ochrony zdrowia w Polsce poprzez wybór tego rezultatu wykładni przepisów prawa, który maksymalizuje ochronę ludzkiego życia i zdrowia . Jej przedmiotowy zakres zastosowania jest najsilniej związany z prawem ochrony zdrowia, ale znajduje również swoje zastosowanie do interpretacji przepisów w innych gałęziach prawa (na przykład w prawie karnym czy socjalnym), choćby prima facie nie wydawały się one bezpośrednio związane z ochroną zdrowia i życia ludzkiego.

Wyniki mają znaczenie nie tylko dla prawa polskiego, ale także dla wykładni praw obcych oraz prawa unijnego. Wydaje się, że dyrektywa może również znaleźć swoje zastosowanie poza system prawa – dla rozwiązywania problemów etycznych. Pobocznym efektem tej pracy jest możliwość odniesienia co najmniej części poczynionych uwag do prawnej ochrony zwierząt, co może przyczynić się do jej wzmocnienia i rozwoju nauki prawa w tym zakresie (in dubio pro vita animalium).

Słowa kluczowe: wykładnia prawa, Konstytucja, zdrowie, życie, refundacja

Język artykułu: polski

Opublikowano: nr 3(40)/2024, s. 27-40.

DOI: https://doi.org/10.36280/AFPiFS.2024.3.27

Ściągnij plik: Download

Liczba ściągnięć: 61

Tekst jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.