Dr hab. Milena Korycka-Zirk, prof. UMK
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
Abstrakt w języku polskim: Porównawcza analiza obowiązków prima facie (będących istotą koncepcji sporu etycznego W.D. Ross’a) i zasad prawnych (będących z kolei istotą indywidualistycznej koncepcji prawa jako interpretacji R. Dworkin’a) prowadzi do wniosku o wspólnej esencji dla pojęcia sporu normatywnego (kolizji obowiązków prima facie lub zasad prawnych w tzw. „trudnych sprawach”). Stanowią je: zakładana istotność sytuacji faktycznej jako czynnika determinującego wybór etyczny i prawny spośród kolidujących obowiązków bądź zasad oraz istotność podmiotu decyzyjnego dla rozstrzygnięcia sporu. Faktyczność i swoisty podmiot („plain man” albo „sędzia Herkules”) to czynniki warunkujące możliwość odnalezienia obowiązku właściwego i prawa konkretnego. Jednocześnie są to czynniki decydujące o uznaniu sporów normatywnych za spory niedeterminowane abstrakcyjnie założoną zasadą moralną, owierają normatywność na nowe narracje, rozwój i ewolucję. Indywidualizują spór poprzez indywidualizacyjny charakter faktów i podmiotu decyzyjnego. Analiza porównawcza prowadzić więc może do wniosku, że założenie otwartości na kolizję zasad i obowiązków jest emanacją myśli liberalnej, bo nie jest narracją narzucającą i wykluczającą, wszelkie bowiem koncepcje abstrakcyjnie rozwiązujące spór oparte są na opresji abstrahowania od istotności podmiotu decydującego i złożoności sytuacji faktycznych. Indywidualizm otwiera spór, a nie go zamyka (taki charakter mają deklaracje praw i wolności jednostki – konceptualizowane w zasady prawne nieuchronnie otwierają prawa i wolności na kolizję).
Słowa kluczowe: obowiązki prima facie, zasady prawne, trudna sprawa, kolizja zasad, pluralizm, indywidualizm
Język artykułu: polski
Opublikowano: Numer 2(43)/2025, s. 22-41.
DOI: https://doi.org/10.36280/AFPiFS.2025.2.22
Ściągnij plik: Download
Liczba ściągnięć: 99
Tekst jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.