Dr Tomasz Widłak
Uniwersytet Gdański
Abstrakt: Ronald Dworkin nie poświęcał uwagi fundamentalnym filozoficznym pytaniom dotyczącym specyfiki prawa międzynarodowego. Zmieniło się to pod koniec jego życia, gdy napisał artykuł zatytułowany „Nowa filozofia prawa międzynarodowego”, opublikowany już po jego śmierci. Celem niniejszego tekstu jest rekonstrukcja zasadniczych tez charakterystycznych dla podejścia Dworkina, odniesienie się do krytyków jego propozycji oraz umiejscowienie tej debaty w kontekście nurtu konstytucjonalizmu globalnego. W pierwszej części artykułu, autor rekonstruuje trzy tezy nowej filozofii prawa międzynarodowego Dworkina. Zgodnie z pierwszą z nich, prawo międzynarodowe wymaga pojmowania interpretywistycznego i ugruntowania w moralności politycznej społeczności międzynarodowej (wspólnoty międzynarodowej). Drugą tezę amerykańskiego uczonego można sformułować następująco: legitymizacja polityczna władzy na poziomach narodowym i międzynarodowym jest jednolita. Trzecią tezą Dworkina jest postulat wdrożenia w prawie międzynarodowym zasady istotności (principle of salience) jako podstawowej zasady strukturalnej. Po krytycznym omówieniu teorii Dworkina, w drugiej części artykułu zaproponowana zostanie konstytucyjna interpretacja nowej filozofii prawa międzynarodowego. Aby teoria mogła kwalifikować się jako podejście konstytucyjne, musi spełnić dwa warunki konstytucjonalizmu globalnego. Pierwszym z nich jest prymat praw podmiotowych, drugim zaś prymat norm konstytucyjnych w ramach systemu prawnego. Konkluzją artykułu jest teza, że nowa filozofia prawa międzynarodowego Ronalda Dworkina spełnia te warunki, zaś zasada istotności stanowi de facto fundamentalną zasadę konstytucyjną opartą na uzasadnieniu moralnym. Propozycja przedstawiona przez Dworkina stanowi jedynie ogólny zarys jego teorii prawa międzynarodowego i może być w przyszłości rozwijana. Bez względu na polityczne uwarunkowania, prawnicy i filozofowie mają co najmniej intelektualne zobowiązanie tworzenia nowych modeli teoretycznych dla prawa międzynarodowego.
Słowa kluczowe: Ronald Dworkin, prawo międzynarodowe, społeczność międzynarodowa, zasada istotności, konstytucjonalizm globalny, konstytucjonalizacja prawa międzynarodowego, filozofia prawa międzynarodowego, prawo globalne
Język artykułu: polski
Opublikowano: Numer 1(12)/2016, s. 64-77.
Ściągnij plik: Download
Liczba ściągnięć: 266