Archiwum
Filozofii Prawa
i Filozofii Społecznej

Dr Paweł Skuczyński

University of Warsaw

English abstract: What is usually acknowledged as a topicality indication of Gustav Radbruch’s legal philosophy is the theoretical interest in and practical application of his ideas – known as the Radbruch’s formula – on abominable law, statutory non-law and the refusal to apply it by public authorities, the judiciary in particular. The article main argument is that we can point to other than Radbruch’s formula elements in his philosophy of law which are still applicable and present in the recent discussion on the concept of law itself, its validity and application. What this means is basic to Radbruch’s thought the distinction between the concept of law (Rechtsbegriff), the idea of law (Rechtsidee) and the relationship between the two. The solution accepted by Radbruch in this matter is very broadly applied by the representatives of the nonpositivist concept of law. However, the solution may be ascribed a more general meaning, which manifests itself in the ‘claim to correctness problem’ (Anspruch auf Richtigkeit). Such a claim has to be an element not only of law itself but also of all legal statements including acts of applying the law. The point I endeavour to defend is that out of the three interpretations of the claim to correctness problem, the one which refers not only to the correctness of legal order and law application acts, but also to lawyers’ professional obligations and responsibility is the best justified. This is because such a view most fully addresses the challenges of modern law, which has become increasingly professional in character, but on the other hand more prone to factors typical to fully professionalised walks of life – to critical factors especially. The question of how much the interpretation is compatible with Radbruch’s perspective, is beyond the scope of this analysis. However, some arguments suggesting higher degree of concordance will be presented.

Keywords: Gustav Radbruch, Radbruch’s formula, nonpositivist concept of law, claim to correctness, abominable law, statutory lawlessness, legal ethics

Language: Polish

Published: Number 2(3)/2011, pp. 61-75.

Download file: Download
Number of downloads: 278

References:

1. Alexy R., Begriff und Geltung des Rechts, München 2002 
2. Alexy R., Theorie der juristichen Argumentation. Die Theorie des rationalen Diskurses als Theorie der juristischen Begründung, Frankfurt am Main 1991 
3. Alexy R., W obronie niepozytywistycznej koncepcji prawa, „Państwo i Prawo” 1993/11–12 
4. Apel K.-O., Das Apriori der Kommunikationsgemeinschaft und die Grundlagen der Ethik, w: Apel K.-O., Transformation der Philosophie, Band II, Das Apriori der Kommunikationsgemeinschaft, Frankfurt am Main 1973 
5. Apel K.-O.,  Diskurs und Verantwortung. Das Problem des Übergangs zur postkonventionellen Moral, Frankfurt am Main 1988 
6. Apel K.-O., Etyka dyskursu jako etyka odpowiedzialności – postmetafizyczna transformacja etyki Kanta, Principia 1992/5, 
7. Apel K.-O., Wspólnota komunikacyjna jako transcendentalne założenie nauk społecznych, Zeidler-Janiszewska A., Kultura współczesna. Teoria–Interpretacje–Krytyka, Warszawa 1993 
8. Cern K., Wojciechowski B., O koniecznych związkach między dyskursem prawnym a moralnym, w: Zajadło J. (red.), Dziedzictwo i przyszłość. Problemy współczesnej niemieckiej filozofii prawa, Gdańsk 2010
9. Chauvin T., Sprawiedliwość: między celowością a bezpieczeństwem prawnym. Ewolucja poglądów Gustawa Radbrucha, „Studia Iuridica” 1999/37 
10. Dreier R., Paulson S.L., Einführung in die Rechtsphilosophie Radbruchs, w: Dreier R., Paulson S.L. (red.), Radbruch G., Rechtsphilosophie. Studienausgabe, Heidelberg 2003 
11. Dreier R., Recht und Moral, w: Recht-Moral-Ideologie. Studien zur Rechtstheorie, Frankfurt am Main 1981 
12. Gizbert-Studnicki T., Grabowski A., Kilka uwag o niepozytywistycznej koncepcji prawa, w: Bogucka I., Tobor Z. (red.), Prawo a wartości. Księga jubileuszowa Profesora Józefa Nowackiego, Kraków 2003 
13. Grabowski A., Prawnicze pojęcie obowiązywania prawa stanowionego. Krytyka niepozytywistycznej koncepcji prawa, Kraków 2009 
14. Kosielińska-Grabowska U.A., Idea sprawiedliwości u Gustawa Radbrucha, w: Wojciechowski B., Golecki M.J.  (red.), Rozdroża sprawiedliwości we współczesnej myśli filozoficznoprawnej, Toruń 2008 
15. Paulson S.L., On the Background and Significance of Gustav Radbruch’s Post-War Papers, „Oxford Journal of Legal Studies”, 2006/17 
16. Peczenik A., Non-Positivist Conception of Law, w: Teoria prawa. Filozofia prawa. Współczesne prawo i prawoznawstwo, Toruń 1998 
17. Radbruch G., Filozofia prawa, Warszawa 2009 
18. Rüthers B., Recht und Juristen unter dem Sog und Druck wechselnder politicher Systeme, w: 125 Jahre Rechtsanwaltskammer Frankfurt am Main, Oberlandesgericht Frankfurt am Main, Rechtspflege, Frankfurt am Main 2004 
19. Scheider K., Der deutsche Jurist als Bürokrat – Zur Beziehung zwischen der sozialen Role des deutschen Juristen und der Entwicklung der staatlichen Bürokratie, w: Kaupen W., Werle R.  (red.), Soziologische Probleme juristischer Berufe, Göttingen 1974 
20. Sekuła J. (red.), Idea etyczności globalnej, Siedlce 1999 
21. Sierocka B., Krytyka i dyskurs. O transcendentalno-pragmatycznym uprawomocnieniu krytyki filozoficznej, Kraków 2003 
22. Skuczyński P., Status etyki prawniczej, Warszawa 2010 
23. Skuczyński P., Tradycje etyki prawniczej a nowoczesne zawody prawnicze, w: Steczkowski P. (red.), Etyka deontologia prawo, Rzeszów 2008 
24. Sykuna S., Ralf Dreier – prawo rozumowe, w: Zajadło J. (red.), Przyszłość dziedzictwa. Robert Alexy, Ralf Dreier, Jürgen Habermas, Otfried Höffe, Arthur Kaufmann, Niklas Luhmann, Ota Weinberger: portrety filozofów prawa, Gdańsk 2008 
25. Szyszkowska M., Neokantyzm. Filozofia społeczna wraz z filozofią prawa natury o zmiennej treści, Warszawa 1970 
26. Wojciechowski B., Rozstrzyganie tzw. trudnych przypadków poprzez odwołanie się do odpowiedzialności moralnej, „Studia Prawno-Ekonomiczne” 2004/LXX 
    Czasopismo 
27. Zajadło J., Dziedzictwo przeszłości. Gustaw Radbruch: portret filozofa, prawnika, polityka i humanisty, Gdańsk 2007 
28. Zajadło J., Formuła Radbrucha. Filozofia prawa na granicy pozytywizmu prawniczego i prawa natury, Gdańsk 2001 
29. Zajadło J., Odpowiedzialność za mur. Procesy strzelców przy murze berlińskim, Gdańsk 2003 
30. Zajadło J., Wprowadzenie: rewolucja czy ewolucja w poglądach Gustawa Radbrucha?, w: Mochnaczewski P., Kociołek-Pęksa A. (red.), Dobre prawo, złe prawo – w kręgu myśli Gustawa Radbrucha, Warszawa 2009