Dr Jan Winczorek
Uniwersytet Warszawski
Abstrakt w języku polskim: Kultura prawna to pojęcie tyleż centralne dla nauk prawnych i socjologii prawa, co trudne do zdefiniowania. Ma ono służyć ważnym potrzebom teoretycznym, ale jest też odpowiedzialne, za niektóre dylematy nękające prawników i badaczy problematyki społeczno-prawnej. Niektóre z nich są dość słynne: zagadka natury japońskiej skłonności do sporów, zagadka różnic w niemieckiej i holenderskiej kulturze prawnej czy też, ostatnio, zagadnienie obrony przez kulturę. Niektóre z nich są mniej znane, jak wielość sądowych strategii orzekania w rzekomo zunifikowanej kulturze prawnej Polski. Artykuł stawia tezę, że problemy tej natury są artefaktami pojęciowymi, wynikiem reifikacji rozumienia kultury prawnej jako fenomenu. Podkreśla się, że w takich badaniach większą wagę należy przykładać do bezpośredniej, proceduralnej natury badanych zjawisk. W celu poparcia tych twierdzeń wykorzystana zostaje pojęciowa maszyneria teorii systemów. Po pierwsze, ogólny pogląd N. Luhmanna dotyczące pojęcia „kultury” zostaje zaakceptowany i zaaplikowany do idei kultury prawnej. Ponadto wykazuje się, w jaki sposób cele, którym służy pojęcie kultury prawnej można osiągnąć odwołując się do takich konceptów teoretycznych, jak: sprzężenie strukturalne, obserwacja pierwszego i drugiego rzędu, a przede wszystkim – czasowa natura systemów społecznych. Ogólny wniosek jest taki, że w badaniu „kultury prawnej” nieunikniona jest perspektywa ewolucyjna.
Słowa kluczowe: Niklas Luhmann, teoria systemów, kultura prawna, sprzężenie strukturalne, obserwacja pierwszego rzędu, obserwacja drugiego rzędu, czasowa natura systemów społecznych
Język artykułu: angielski
Opublikowano: Numer 1(4)/2012, s. 106-125.
DOI: https://doi.org/10.36280/AFPiFS.2012.1.106
Ściągnij plik: Download
Liczba ściągnięć: 259