Prof. dr hab. Przemysław Kaczmarek
Uniwersytet Wrocławski
Abstrakt w języku polskim: W prezentowanym artykule staram się wykazać, że dualizm prawny dostarcza siatki pojęciowej dla badania kryzysu rządów prawa. Wykazując to, w pierwszej kolejności przedstawiam dualizm prawny, a następnie w jego świetle prezentuję legalny autorytaryzm oraz abusive judicial review. Dla opisu i wyjaśnienia tych form rządzenia nadają się ramy pojęciowe dualizmu prawnego w dwóch wariantach. Przedstawiają one dualizm prawny jako: a) działanie instrumentalne głównych aktorów życia publicznego, b) postawę społeczną, w której brakuje kulturowego imperatywu pozwalającego obywatelom identyfikować się z prawem. Z ustaleń zaprezentowanych w artykule wyłaniają się dwa podstawowe wnioski. Po pierwsze, legalny autorytaryzm oraz abusive judicial review opierają się na instrumentalizacji rządów prawa jako ideału politycznego. Po drugie, dualizm prawny jako postawa społeczna wskazuje, że niedostateczne uwzględnianie społecznego wymiaru prawa, ułatwiło ośrodkom politycznym kwestionowanie liberalnej wizji rządów prawa, przedstawianej przez jej oponentów jako rządy prawników, elit społecznych. Odpowiedzią na zarzut alienacji prawa w różnych konfiguracjach (konstytucjonalizm polityczny a konstytucjonalizm prawny) jest idea inkluzyjności, którą można wyrazić w różnych językach teoretycznych. Kontekstem dla przedstawianych ustaleń jest kryzys konstytucyjny, z którym mamy do czynienia również w polskim porządku prawnym. Dokumentacja empiryczna nie wyznacza metodyki badań w prezentowanym artykule. Realizuję w nim podejście, które można przyporządkować do społecznej teorii prawa (B.Z. Tamanaha).
Słowa kluczowe: rządy prawa, dualizm prawny, legalny autorytaryzm, rola sędziów
Język artykułu: polski
Opublikowano: nr 4(41)/2024, s. 53-65.
DOI: https://doi.org/10.36280/AFPiFS.2024.4.53
Ściągnij plik: Download
Liczba ściągnięć: 118
Tekst jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.