Dr Katarzyna Liszka
Uniwersytet Wrocławski
Abstrakt w języku polskim: Relacje miedzy Zagładą, pamięcią, a prawem są nieustannie rekonceptualizowane. W drugiej dekadzie XXI w. nadal nie ma wyraźnego konsensusu co do tego, w jaki sposób Zagłada, pamięć i prawo są lub powinny być powiązane, zwłaszcza w Europie Środkowo-Wschodniej. Uderzającym przykładem nowej dynamiki tych napięć jest pojawienie się artykułu 55a i 55b ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej w styczniu 2018 roku. Niniejszy tekst rozwija tezę, że owe kontrowersyjne artykuły należy rozumieć jako szczególnego rodzaju prawa pamięci w odpowiedzi na transnarodową pamięć Zagłady oraz w odpowiedzi na niekonsensualny dialog w polskim społeczeństwie na temat pogromu w Jedwabnem. W artykule tym adaptuje Natana Sznaidera charakterystykę transnarodowej pamięci o Zagładzie i koncepcję zorientowanej przyszłościowo etyki nigdy więcej; Leszka Koczanowicza koncepcje dialogu, czasu politycznego i społecznego oraz Eviatara Zerubavela socjologiczną analizy zmowy milczenia, by rozpoznać kontekst i znaczenie pojawienia się, krótkiego życia, zniknięcia i śladów owego prawa. Mimo że artykuły 55a i 55b są swego rodzaju odbiciem praw kryminalizujących negacjonizm Zagłady i ludobójstwa, w kontekście polskiej polityki historycznej mogą być rozumiane jako zaprzeczenie zbrodni w Jedwabnem. Wspomnienie polskiego prawa pamięci rzuca na przyszłość cień groźby jego ponownego pojawienia się.
Słowa kluczowe: transnarodowa pamięć o Zagładzie, etyka nigdy więcej, polityka czasu, dialog, dialogiczny kosmopolityzm, debata Jedwabieńska, illiberalna transformacja
Język artykułu: angielski
Opublikowano: Numer 3(21)/2019, s. 81-94.
DOI: https://doi.org/10.36280/AFPiFS.2019.3.81
Ściągnij plik: Download
Liczba ściągnięć: 230