Archiwum
Filozofii Prawa
i Filozofii Społecznej

Wszystkich zainteresowanych zapraszamy do nadsyłania artykułów do numeru tematycznego „Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej” zatytułowanego Deliberatywna filozofia prawa.

Celem rozważań podejmowanych w tomie jest zaprezentowanie nowego paradygmatu badawczego w filozofii prawa, którym jest deliberatywna filozofia prawa (DFP). Paradygmat zakłada, że źródłem legitymizacji procesów stanowienia prawa i jego stosowania (czy to w typie sądowym, czy w typie administracyjnym) jest szeroki rzeczywisty udział w nich oraz realny wpływ na ich funkcjonowanie obywateli danego związku politycznego. Dotyczy to wszystkich trzech władz: ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej. Tym samym to aktywni publicznie „krytyczni obywatele” (Pippa Norris) stanowią niezbędny czynnik procesów prawotwórczych oraz procesów stosowania prawa. DFP przekracza założenia Habermasowskiego modelu demokracji, w którym odrębnie funkcjonujące instytucje demokracji reprezentatywnej wspierane są wyłącznie pośrednio przez aktywność obywateli w sferze publicznej. DFP stawia sobie za cel wypracowanie takiego modelu ustroju, w którym obywatele zostają rzeczywiście upodmiotowieni i odzyskują rzeczywisty wpływ na procesy stanowienia i stosowania prawa oraz odpowiednie instytucje z nimi związane.

DFP przyjmuje, że metodą uzgadniania/dochodzenia do porozumienia powinna być deliberacja pomiędzy wszystkimi zainteresowanymi stronami. Podstawowa zasadą regulującą deliberację jest konieczność formułowania uzasadnień publicznych, które zawsze powinny być jawne i transparentne oraz podawane językiem zrozumiałym dla zwykłych obywateli. Kwestia tego, co dokładnie można/powinno się uznać za uzasadnienie publiczne jest oczywiście sprawą badawczo otwartą, w szczególności na gruncie DFP.

DFP w odniesieniu do procesów legislacyjnych postuluje konieczność prowadzenia rzeczywistych a nie fasadowych konsultacji publicznych. W odniesieniu do sprawowania wymiaru sprawiedliwości przyjmuje założenie o szerokim udziale obywateli jako źródle legitymizacji wymiaru sprawiedliwości. DFP wypracowuje nowy model kształcenia obywateli, w tym nowy model edukacji prawniczej, wymagający głębokiej reformy obecnie istniejącego modelu z jednej strony stanowiącego skostniały spadek po okresie realnego socjalizmu, z drugiej podtrzymywanego przez wciąż kołatającego się w murach wydziałów prawa ducha antydemokratycznego pozytywizmu prawniczego. DFP pozwala podjąć trud wypracowania od nowa narzędzi dogmatyki prawniczej dostosowanych do potrzeb współczesnego demokratycznego państwa prawa.

Tom będzie się składał z trzech działów:

1. teoretycznego, dotyczącego tego, czym jest deliberatywna filozofia prawa;
2. poświęconego udziałowi obywateli w opartym na deliberacji sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości;
3. dedykowanego edukacji demokratycznej i prawniczej.

Propozycje artykułów należy przesyłać na adres redakcji (archiwum@ivr.org.pl) do 31 maja 2021 roku. Teksty powinny być przygotowane według standardów redakcyjnych stosowanych w „Archiwum”, dostępnych pod adresem http://archiwum.ivr.org.pl/wytyczne-dla-autorow/. Tom zostanie opublikowany pod redakcją Karoliny M. Cern oraz Piotra W. Juchacza (UAM) planowo w 2021 roku. Dalszych informacji udzielają redaktorzy tomu: cern@amu.edu.pl oraz juchaczp@amu.edu.pl.