Archiwum
Filozofii Prawa
i Filozofii Społecznej

Journal of the Polish Section of IVR (ISSN:2082-3304)

IVR
  • O NAS
  • Cel i zakres
  • Aktualności
  • Numery
    • Bieżący numer
    • Numery archiwalne
  • Redakcja
    • Skład Redakcji
    • Recenzentki i Recenzenci
  • Dla autorów
  • Etyka
  • Kontakt
  • English

Filozofia prawa dla sędziów społecznych. Perspektywa Hegla i Fichtego

Prof. dr hab. Ewa Nowak

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Abstrakt w języku polskim: Po zarysowaniu kontekstu historycznego artykuł konstruuje normatywne uzasadnienie partycypacji obywateli w publicznym wymiarze sprawiedliwości na gruncie filozofii prawa Georga W.F. Hegla i Johanna G. Fichtego. Ich komplementarne filozofie prawa dają podstawy współczesnej filozofii prawa dla sędziów społecznych (in. ławników lub sędziów honorowych). Autorka dowodzi, że Heglowskie ujęcie ławnika jako podmiotu, który realizuje „prawo do samowiedzy” w sferze politycznej i prawnej i stanowi integralną część instytucji wymiaru sprawiedliwości ma większy i bardziej aktualny potencjał niż jego Fichteański odpowiednik. Sędziowie społeczni u Fichtego działają poza ramami prawa, na mocy obywatelskiej umowy o samopomocy prawnej na wypadek wyższej konieczności. Wszystkie dociekania i analizy, udokumentowane źródłami z uwagi na nowość problematyki, wiodą do następujących konkluzji: 1) działalność sędziów społecznych u Fichtego „unieważnia” prawo nieudolne, wadliwe lub niesprawiedliwe i w ten sposób antycypuje Formułę Radbrucha; 2) heglowscy ławnicy wpływają na realną transformację nowoczesnego, zatomizowanego społeczeństwa w społeczeństwo polites, transformują instytucje w ciała publiczne w mocnym sensie tego słowa; wreszcie przeciwdziałają alienacji społeczeństwa i prawa.

Słowa kluczowe: partycypacyjna władza sądownicza, sędzia społeczny, ławnik, sędzia honorowy, Hegel, Fichte, Radbruch, polityczna transformacja społeczeństwa i instytucji publicznych, alienacja prawa i społeczeństwa

Język artykułu: polski

Opublikowano: Numer 4(33)/2022, s. 52-69

DOI: https://doi.org/10.36280/AFPiFS.2022.4.52

Ściągnij plik: Download
Liczba ściągnięć: 201

Tekst jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

 

Filed Under: Artykuły Tagged With: alienacja prawa i społeczeństwa, Fichte, Hegel, ławnik, partycypacyjna władza sądownicza, polityczna transformacja społeczeństwa i instytucji publicznych, Radbruch, sędzia honorowy, sędzia społeczny

Heglowska krytyka stanu prawniczego

Mgr Maksymilian Hau

Uniwersytet Warszawski

Abstrakt w języku polskim: Tematem artykułu jest pytanie o aktualność Heglowskiej koncepcji prawa, wyrażonej przede wszystkim w „Zasadach filozofii prawa”. Dla Hegla prawo jest najważniejszym elementem w strukturze kapitalistycznego społeczeństwa, ponieważ funduje wzajemne uznanie jednostek, przez co stosunki społeczne zyskują oparcie nie w dialektyce panowania i służebności, ale poddaniu się przez wszystkich władzy ogólnych norm prawnych. Analiza wybranych współczesnych praktyk, pozwalających na wybór jurysdykcji, poddaje w wątpliwość Heglowską koncepcję, ponieważ praktyki te pokazują, że przełamana zostaje zasada ogólna –abstrakcyjne normy prawa nie muszą już obowiązywać wszystkich. Druga część artykułu jest poświęcona analizie krytyki stanu prawniczego, której Hegel zarzucał odpowiedzialność za wyobcowanie prawa od społeczeństwa, a tym samym rozmycie związku między prawem a wolnością. Postawione zostanie pytanie, czy krytykę Hegla można odnieść do współczesnych problemów relacji prawo –społeczeństwo. Czy prawo dalej stanowi, jak chciał tego Hegel, racjonalny środek do realizacji potrzeb jednostek, czy może przeciwnie, coraz częściej staje się źródłem wyzysku.

Słowa kluczowe: Hegel, Zasady filozofii prawa, uznanie, wyzysk, stan prawniczy

Język artykułu: polski

Opublikowano: Numer 3(28)/2021, s. 69-81

DOI: https://doi.org/10.36280/AFPiFS.2021.3.69

Ściągnij plik: Download
Liczba ściągnięć: 179

Tekst jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

 

Filed Under: Artykuły Tagged With: Hegel, stan prawniczy, uznanie, wyzysk, Zasady filozofii prawa

Szukaj

Kategorie

  • Aktualności
  • Artykuły
  • Bez kategorii
  • In Memoriam
  • Recenzje i polemiki
  • Słowo wstępne
  • Sprawozdania

Słowa kluczowe

teoria ideologii podmiotowość prawna ontologie regionalne intuicja moralna filozofia kinematografia prawnicza kompetencje moralna zasady współżycia społecznego związek frazeologiczny Aleksandra Samonek biowładza sprawa Petera Fechtera prawo i emocje wolność zgromadzeń spójność terminologiczna value pluralism prawo w filmie emotions pojęcia prawne regulacja wolności Karolina Gmerek bartłomiej dębski prawa człowieka ordoliberalizm normy moralność kooperatywna Unfinished Dialogue libertynizm tożsamość bezpośrednie stosowanie konstytucji konstytucjonalizm globalny proporcjonalność prawa mniejszości społeczeństwo informacyjne transhumanizm Jarosław Wyrembak Karl Binding pamięć zbiorowa monocentryzm demokracja deliberatywna podmiotowość prawna zwierząt pragmatyzm refleksyjność prawa zewnętrzna niepewność prawa orzekanie Paweł Kokot moralne minimum Herbert L. A. Hart teoria sprawiedliwości krytyczna myśl prawnicza

Copyright © 2025 Polska Sekcja Międzynarodowego Stowarzyszenia Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej IVR | Administrator strony: Karolina Gmerek

Ta strona używa plików cookies. Zakładamy, że wyrażają Państwo na to zgodę, ale mogą Państwo także wyłączyć pliki cookies w Ustawieniach. //
This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. (Zob. więcej // Read more) Ustawienia // SettingsZGODA // ACCEPT

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT