value pluralism

Beata Polanowska-Sygulska, Harmonia i dysonans. Wokół rozmów z oksfordzkimi filozofami – uwagi o książce

Prof. dr hab. Andrzej Bator

Uniwersytet Wrocławski

Abstrakt w języku polskim: Tekst jest esejem o książce Beaty Polanowskiej-Sygulskiej Harmonia i dysonans. Wokół rozmów z filozofami oksfordzkimi. Esej zawiera uwagi o kontekście społecznym i politycznym w którym powstawały poszczególne fragmenty książki, o specyfice stylu pisarskiego autorki oraz wyjątkowym charakterze źródeł z których autorka pozyskiwała swoją wiedzę o oksfordzkich filozofach. Z prezentowanych w książce filozofów w tekście niniejszym postanowiłem skupić swoją uwagę tylko na wybranych postaciach: I. Berlinie, L. Kołakowskim oraz J. Grayu. O wyborze dwóch pierwszych zdecydował fenomen problemowej zbieżności zainteresowań obu filozofów. To właśnie podejmowane przez Berlina i Kołakowskiego dylematy etyczne stały się wiodącą ideą całej książki, a nadto wyzwaniem, którego aktualność współcześnie odczuwamy w sposób wyjątkowy (np. kontekst wojny w Ukrainie). W eseju formułuję również pewne krytyczne uwagi gdy chodzi o ocenę autorki teoretycznego ugruntowania filozofii L. Kołakowskiego. We fragmentach poświęconych J. Grayowi i jego Kociej filozofii – zgadzając się krytyczną oceną autorki zarysowanej tam postawy filozoficznej i społecznej – próbuję dodatkowo wskazać na jej destrukcyjny wpływ na filozofię prawa. Rozsądną alternatywą dla etycznego i prawniczego nihilizmu Graya może być właśnie nurt pluralizmu wartości Berlina-Kołakowskiego oraz dostrzegana przez obu filozofów możliwość „pragmatycznej równowagi”, której przykładów dostarczać może nurt Comprehesive Law Movement.

Słowa kluczowe: filozofowie oksfordzcy, harmonia i dysonans, pluralizm wartości, agonizm, holizm prawniczy

Język artykułu: polski

Opublikowano: Numer 1(38)/2024, s. 5-18

DOI: https://doi.org/10.36280/AFPiFS.2024.1.5

Ściągnij plik: Download
Liczba ściągnięć: 106

Tekst jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Pluralizm i religia raz jeszcze. Odpowiedź Henry’emu Hardy’emu

Prof. dr hab. Beata Polanowska-Sygulska

Uniwersytet Jagielloński

Abstrakt w języku polskim: Artykuł jest kontynuacją dyskusji, jaka rozwinęła się w 2019 roku na łamach AFPiFS między Henrym Hardym i mną po opublikowaniu przygotowanej przeze mnie recenzji książki Hardy’ego In Search of Isaiah Berlin: A Literary Adventure (2018). W komentarzu do odpowiedzi Hardy’ego ustosunkowuję się do kluczowego przedmiotu naszego sporu, to jest do relacji między pluralizmem wartości i uniwersalistycznymi religiami. Hardy utrzymuje, że pluralizm z zasady podważa tego rodzaju religie, ja zaś nie podzielam tego stanowiska i argumentuję za możliwością zharmonizowania optyki pluralistycznej z perspektywą religijną. Podejmuję ponadto wątek konfliktów, do których niekiedy dochodzi w obrębie poszczególnych wartości. Tym samym powracam do wysuniętego w mojej niegdysiejszej recenzji zarzutu dotyczącego niedostatecznej wagi, jaką Hardy przypisał w swej książce tego typu konfliktom. Podtrzymuję swoją obiekcję, eksponując doniosłe konsekwencje kolizji wewnątrz wartości.

Słowa kluczowe: pluralizm wartości, uniwersalistyczne religie, pluralizm religijny, konflikty w obrębie wartości

Język artykułu: angielski

Opublikowano: Numer 3(24)/2020, s. 127-129.

DOI: https://doi.org/10.36280/AFPiFS.2020.3.127

Ściągnij plik: Download
Liczba ściągnięć: 408

Pluralizm kulturowy i wiara religijna: O książce Henry’ego Hardy’ego „In Search of Isaiah Berlin: A Literary Adventure”

Prof. dr hab. Beata Polanowska-Sygulska

Uniwersytet Jagielloński

Abstrakt w języku polskim: Artykuł podejmuje dyskusję z książką autorstwa Henry’ego Hardy’ego, In Search of Isaiah Berlin: A Literary Adventure, opublikowaną jesienią 2018 r. Jej autor był najbliższym współpracownikiem Berlina, a także redaktorem i współredaktorem osiemnastu tomów jego dzieł i czterech tomów jego listów. Pierwsza część książki ma charakter wspomnieniowy, w tym artykule omówiony krótko; główny nacisk położony został w książce na jej drugą, filozoficzną, sekcję. Podane analizie i krytyce zostają w niniejszym artykule dociekania Hardy’ego dotyczące idei Berlina, ze szczególną uwagą położoną na nierozstrzygniętą debatę podjętą z Berlinem na temat związków między pluralizmem a religią. Wysunięte zostaje kilka ważnych argumentów przeciwko tezie Hardy’ego o ich wzajemnym wykluczaniu się. Argumentem kluczowym jest argument za możliwością podążania przez rzeczywistego pluralistę za religią uniwersalną, które to stanowisko jest też stanowiskiem przyjętym przez Berlina.

Słowa kluczowe: Isaiah Berlin, pluralizm wartości, pluralizm kulturowy, monizm religijny, religia uniwersalna

(Tłumaczenie tytułu, abstraktu i słów kluczowych pochodzi od redakcji)

Język artykułu: angielski

Opublikowano: Numer 2(20)/2019, s. 89-99.

DOI: https://doi.org/10.36280/AFPiFS.2019.2.89

Ściągnij plik: Download
Liczba ściągnięć: 526