Isaiah Berlin

Harmonia i dysonans. Wizje życia etycznego Isaiaha Berlina i Leszka Kołakowskiego

Prof. dr hab. Beata Polanowska-Sygulska

Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

Abstrakt w języku polskim: Przedmiotem artykułu jest analiza wizji rzeczywistości etycznej, nakreślonych przez Isaiaha Berlina i Leszka Kołakowskiego. Bazę do przeprowadzenia porównania stanowią wybrane prace obu filozofów, ze szczególnym uwzględnieniem ich dwóch wczesnych esejów, opublikowanych w tym samym roku 1958. Zestawienie ze sobą poruszonych przez obu myślicieli wątków i konkretnych fragmentów ich przemyśleń prowadzi do następujących wniosków. Obaj filozofowie kreślą uderzająco podobne wizje życia etycznego. Obaj stanowczo dystansują się zarówno od monizmu etycznego, jak i od etycznego relatywizmu. Niemniej stanowisko Berlina, określane przez niego mianem pluralizmu wartości, ma pryncypialnie empirystyczny, a tym samym antymetafizyczny charakter. Perspektywa Kołakowskiego zaś, który uważał że w etyce nie ma ucieczki od metafizyki, jest w tym aspekcie krańcowo odmienna.

Słowa kluczowe: Isaiah Berlin, Leszek Kołakowski, pluralizm wartości, monizm etyczny, relatywizm etyczny, empiryzm, mit

Język artykułu: polski

Opublikowano: Numer 3(28)/2021, s. 95-106

DOI: https://doi.org/10.36280/AFPiFS.2021.3.95

Ściągnij plik: Download
Liczba ściągnięć: 176

Tekst jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Monizm Boga: Dalsza odpowiedź Beacie Polanowskiej-Sygulskiej

Dr Henry Hardy

Uniwersytet Oksfordzki

Abstrakt w języku polskim: W sporze z Beatą Polanowską-Sygulską (BP-S) kładę nacisk na niezgodność między pluralizmem światopoglądowym a wiarą w monistyczny, uniwersalistyczny system wartości żywiony przez religie globalne, zauważając, że zarówno Bóg Ojciec jak i Bóg Syn byli obaj monistami. Podnoszę, że moja pozycja jest wyrażona w Isaiaha Berlina odrzuceniu unikalnej prawdziwości jakiegokolwiek wyczerpującego poglądu, oraz, że tak Berlin jak i BP-S mylą tolerancję z akceptacją. Odrzucam zarzut, że moja pozycja jest monistyczna, oraz, że nie poświęcam należytej uwagi konfliktom wewnątrz wartości jednostkowych, które mogą być postrzegane jako konflikty między różnymi wartościami.

Słowa kluczowe: Bóg, monizm, pluralizm, religia, Isaiah Berlin

Język artykułu: angielski

Opublikowano: Numer 3(24)/2020, s. 130-132.

DOI: https://doi.org/10.36280/AFPiFS.2020.3.130

Ściągnij plik: Download
Liczba ściągnięć: 221

Pluralizm kulturowy i wiara religijna: O książce Henry’ego Hardy’ego „In Search of Isaiah Berlin: A Literary Adventure”

Prof. dr hab. Beata Polanowska-Sygulska

Uniwersytet Jagielloński

Abstrakt w języku polskim: Artykuł podejmuje dyskusję z książką autorstwa Henry’ego Hardy’ego, In Search of Isaiah Berlin: A Literary Adventure, opublikowaną jesienią 2018 r. Jej autor był najbliższym współpracownikiem Berlina, a także redaktorem i współredaktorem osiemnastu tomów jego dzieł i czterech tomów jego listów. Pierwsza część książki ma charakter wspomnieniowy, w tym artykule omówiony krótko; główny nacisk położony został w książce na jej drugą, filozoficzną, sekcję. Podane analizie i krytyce zostają w niniejszym artykule dociekania Hardy’ego dotyczące idei Berlina, ze szczególną uwagą położoną na nierozstrzygniętą debatę podjętą z Berlinem na temat związków między pluralizmem a religią. Wysunięte zostaje kilka ważnych argumentów przeciwko tezie Hardy’ego o ich wzajemnym wykluczaniu się. Argumentem kluczowym jest argument za możliwością podążania przez rzeczywistego pluralistę za religią uniwersalną, które to stanowisko jest też stanowiskiem przyjętym przez Berlina.

Słowa kluczowe: Isaiah Berlin, pluralizm wartości, pluralizm kulturowy, monizm religijny, religia uniwersalna

(Tłumaczenie tytułu, abstraktu i słów kluczowych pochodzi od redakcji)

Język artykułu: angielski

Opublikowano: Numer 2(20)/2019, s. 89-99.

DOI: https://doi.org/10.36280/AFPiFS.2019.2.89

Ściągnij plik: Download
Liczba ściągnięć: 328

Hardy o Polanowskiej-Sygulskiej o Hardym o Berlinie o Pluralizmie i Religii

Dr Henry Hardy

Uniwersytet Oksfordzki

Abstrakt w języku polskim: Henry Hardy odpowiada na różne zarzuty wysunięte wobec niego w recenzji książki jego autorstwa In Search of Isaiah Berlin przez Beatę Polanowską-Sygulską, podnosząc, że nie przedstawia ona dobrych powodów dla zaprzeczenia jego tezie, by pluralizm wartości Isaiaha Berlina miał być niemożliwy do pogodzenia z głównymi formami przekonań religijnych.

Słowa kluczowe: pluralizm wartości, religia, Isaiah Berlin

(Tłumaczenie tytułu, abstraktu i słów kluczowych pochodzi od redakcji)

Język artykułu: angielski

Opublikowano: Numer 2(20)/2019, s. 100-103.

DOI: https://doi.org/10.36280/AFPiFS.2019.2.100

Ściągnij plik: Download
Liczba ściągnięć: 284

Historia pewnej przedmowy. Na marginesie chińskiego tłumaczenia „Unfinished Dialogue”

Prof. dr hab. Beata Polanowska-Sygulska

Uniwersytet Jagielloński

Abstrakt: W 2014 r. w wydawnictwie Yilin Press ukazał się chiński przekład książki „Unfinished Dialogue” autorstwa Isaiaha Berlina i Beaty Polanowskiej-Sygulskiej. W tekście przedstawiono historię korespondencji pomiędzy autorką a tłumaczem tej książki, prof. Yang Deyou, polonistą i filologiem angielskim, która doprowadziła do powstania przedmowy do jej chińskiego wydania.

Słowa kluczowe: Isaiah Berlin, Unfinished Dialogue, Yang Deyou
(abstrakt i słowa kluczowe pochodzą od redakcji)

Język artykułu: polski

Opublikowano: Numer 2(11)/2015, s. 20-26.

Ściągnij plik: Download
Liczba ściągnięć: 127

Między ludzką naturą a esencjalizmem. Fragmenty „Unfinished Dialogue”

Prof. Isaiah Berlin, Prof. dr hab. Beata Polanowska-Sygulska

Uniwersytet Oksfordzki / Uniwersytet Jagielloński

Abstrakt: W tekście zamieszczono fragmenty książki Isaiaha Berlina oraz Beaty Polanowskiej-Sygulskiej „Unfinished Dialogue”, która ukazała się w Nowym Jorku w 2006 r. Fragmenty te obejmują jeden z listów brytyjskiego filozofa skierowany do autorki w roku 1986 i opublikowany wcześniej w „The New York Review of Books” oraz zapis rozmowy przeprowadzonej w 1988 r. pomiędzy Isaiahem Berlinem, Johnem Grayem a autorką.

Słowa kluczowe: Isaiah Berlin, Unfinished Dialogue, esencjalizm, natura ludzka
(abstrakt i słowa kluczowe pochodzą od redakcji)

Język artykułu: polski

Opublikowano: Numer 2(11)/2015, s. 5-19.

Ściągnij plik: Download
Liczba ściągnięć: 153