Archiwum
Filozofii Prawa
i Filozofii Społecznej

Dr hab. Arkadiusz Barut

Uniwersytet Wrocławski

Abstrakt w języku polskim: Przedmiotem artykułu jest analiza orzecznictwa sądów cywilnych w kategoriach sformułowanych przez Giorgio Agambena i Judith Butler, to jest kategoriach prawa jako „stanu wyjątkowego,” praktyki czysto arbitralnej stanowiącej parodię prawa. Autor wskazuje aspekty takiego „prawa”: zatarcie granic między prawem a czynnościami czysto faktycznymi (w terminologii Agambena: „życiem”), co może przybrać postać przemocy nie dbającej już o swą legitymizację lub redukcji prawa do „czystej formy”, to jest tworzenia i stosowania reguł przy całkowitym abstrahowaniu od oceny etycznej i skutków społecznych. W terminologii Foucaulta oba te procesy można przedstawić jako odrodzenie się suwerenności w polu rządomyślności, parodiowanie prawa uzasadniane jest bowiem potrzebami zarządzania ludnością, w rzeczywistości stanowi jednak wynik dążenia władzy do samo-zachowania. Pojawiają się, jak to określa Butler, drobni suwerenowie, mający rzekomo jedynie w sposób quasi-techniczny stosować prawo wyartykułowane w pełni w ustawie, a w gruncie rzeczy działający w pełni arbitralnie. Jedną z ich metod jest pozorowanie tworzenia lub stosowania prawa poprzez odebranie określonego znaczenia słowom, w szczególności pojęciom prawnym. Rezultatem jest odejście od idei trójpodziału władzy oraz postulatu upodmiotowienia adresata norm prawnych, niekiedy przy zachowania fikcji jego podmiotowości jako rodzaju Agambenowskiej „czystej formy prawnej.” Autor stwierdza, że przykładem takiego procesu jest orzecznictwo polskiego Sądu Najwyższego i sądów powszechnych dotyczące możliwości zasiedzenia służebności przesyłu przez przedsiębiorstwa przesyłowe. Wskazuje, że zwyciężyło w nim stanowisko całkowicie odchodzące od treści ustawy oraz utrwalonego rozumienia pojęć cywilnoprawnych, rezultatem jest pozbawienie właścicieli nieruchomości ich praw podmiotowych.

Słowa kluczowe: stan wyjątkowy, Agamben, Butler, służebność przesyłu

Język artykułu: polski

Data otrzymania: 31.10.2018
Data akceptacji: 23.03.2019

Opublikowano: Numer 1(19)/2019, s. 5-14

DOI: https://doi.org/10.36280/AFPiFS.2019.1.5

Ściągnij plik: Download
Liczba ściągnięć: 108