Dr hab. Arkadiusz Barut
Uniwersytet Wrocławski
Abstrakt w języku polskim: W niniejszym artykule autor interpretuje kryzys rządów prawa w Polsce w 2020 r., wywołany fenomenem określanym jako pandemia wirusa Covid-19 jako ugruntowywanie się biowładzy: wpływu idei i praktyk uzasadnianych wskazaniami nauk przyrodniczych na destrukcję paradygmatów uznawanych za dotąd fundamentalne dla tworzenia i stosowania prawa, to jest sprawiedliwości prawa w sensie formalnym.
Autor wychodzi z założenia, że tworzenie i stosowanie prawa musi opierać się na fronensis, „roztropności” w znaczeniu arystotelesowskim, to jest procesie intelektualnym, w którym dokonuje się rozumnej oceny nie tylko środków, ale i celów. Dzięki rozpoznaniu w tym samym akcie poznawczym zarówno celów jak i wiodące do nich środków, uzyskuje się możność rozróżnienie jednostkowych przypadków i wgląd w konkretne sytuacje. Fronetyczność prawa uzasadnia, a zarazem umożliwia uzyskanie przez niego cech, określanej jako jego sprawiedliwość w sensie formalnym – przewidywalności, nieretroaktywności, ogólności regulacji itd. Gdy natomiast prawo zostaje podporządkowane paradygmatom uzasadnianych naukami przyrodniczymi przestaje pełnić swoją funkcję. Biowładza wkracza one w sferę prawną jako dyskurs konieczności, uzasadniany prawami biologii, potrzebą fizycznej ochrony ludności, ewentualnie spełniania jej pragnień skierowanych na dobra materialne. Konieczność taka jest zaś przeciwieństwem sztuki wyważania dóbr, dostrzeżenia znaczenia formy i rytuału, rozróżniania poszczególnych przypadków, tego wszystkiego co chroni wolność i społeczną spontaniczność.
W artykule zjawisko to jest interpretowane poprzez odwołanie się do koncepcji autorów, którzy zidentyfikowali pojawienie się biowładzy (chociaż niekoniecznie tak ją nazywali) i mieli świadomość jej skutków, w szczególności w dziedzinie prawa. Koncepcje te, rozpatrywane z perspektywy aktualnych doświadczeń, układają się w całość, pozwalając wypracować pewien typ idealny biowładzy umożliwiający opisanie zjawisk prawnych których jesteśmy obecnie świadkami.
Celem artykułu jest analiza wpływu kryzysu określanego jako pandemia wirusa Covid-19 na prawo, nie jest nim natomiast ocena medycznych skutków rozprzestrzeniania się tego wirusa ani etyczna lub polityczna ocena działań uzasadnianych potrzebą jego zwalczania.
Słowa kluczowe: Covid – 19, pandemia, biowładza, rządy prawa, Foucault, Legendre, Agamben
Język artykułu: angielski
Opublikowano: Numer 3(28)/2021, s. 5-21
DOI: https://doi.org/10.36280/AFPiFS.2021.3.5
Ściągnij plik: Download
Liczba ściągnięć: 165
Tekst jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.