Dr hab. Maciej Wojciechowski, prof. UG
Uniwersytet Gdański
Abstrakt w języku polskim: Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na uwarunkowania, które mogą sprzyjać postawie nieufności w wykonywaniu roli zawodowej przez przedstawicieli wybranych prawniczych zawodów zaufania publicznego. Dyskurs prawniczy dotyczący zaufania zakłada jego kierunek przebiegający od jednostek jako podmiotów ufających do przedstawicieli prawniczych zawodów zaufania publicznego jako adresatów zaufania. Przedmiotem zainteresowania artykułu są sytuacje, w których ten kierunek jest odwrócony tzn. wskazani przedstawiciele zajmują postawę zaufania lub nieufności. W przypadku pełnomocników przedmiotem analizy jest postawa zaufania/nieufności wobec przeciwnika procesowego, sądu oraz własnego klienta. Analiza polega na stosowaniu formułowanych w literaturze przedmiotu definicji zaufania, nieufności oraz ich stopni do niejednokrotnie normatywnie wyznaczonych sytuacji. Tak jest w przypadku sporu sądowego. Można ją bowiem uznać za strukturalny czynnik wpływający na zachowywanie jakiejś formy nieufności. Nieufność profesjonalnego pełnomocnika wobec swojego przeciwnika ma strukturalny charakter również w tym sensie , że dotyczy z pewnością roli, ale nie musi dotyczyć konkretnego człowieka tę rolę wykonującego. Zaufanie prawników do sądów jest uwarunkowane ich profesjonalnym doświadczeniem, jednak w tym zakresie potrzebne są badania empiryczne w tej grupie zawodowej. Trzecią kategorią adresatów zaufania/nieufności prawników są ich klienci. Stosunek ten ma charakter ograniczonego zaufania z powodu nieprzewidywalności mocodawców, ich braku umiejętności wyodrębniania faktów prawnie relewantnych, ale również świadomej niechęci do ujawniania wszystkich okoliczności sprawy. Ostatnia część artykułu analizuje w jakim stopniu można przedstawiać rolę sędziego jako podmiotu nieufnego. Obok postulatu krytycyzmu poznawczego artykuł próbuje wyjaśniać postawę formalizmu procesowego właśnie ograniczoną nieufnością. Spodziewaną wartością przedstawionych ustaleń może być wprowadzenie do badań empirycznych weryfikujących hipotezę, że praktyka prawnicza, a zwłaszcza sądowa stanowi socjalizację do nieufności.
Słowa kluczowe: zaufanie, nieufność, praktyka sądowa, prawnicy, sędziowie, formalizm prawniczy
Język artykułu: polski
Opublikowano: nr 4(41)/2024, s. 66-80
DOI: https://doi.org/10.36280/AFPiFS.2024.4.66
Ściągnij plik: Download
Liczba ściągnięć: 125
Tekst jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.