Trybunał Konstytucyjny

Przypisywanie treści przepisom prawnym przez orzecznictwo. Analiza teoretyczna wyroków polskiego Trybunału Konstytucyjnego

Wojciech Rzepiński

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Abstrakt w języku polskim: Artykuł dostrzega sposób postępowania Trybunału Konstytucyjnego polegający na zastąpieniu własnego procesu interpretacji badanych przepisów poprzez przyjęcie wykładni innego sądu. Celem tekstu jest więc opracowanie teoretyczne analizowanych orzeczeń. W tekście wykorzystane zostały koncepcje wypracowane w Poznańskiej Szkole Teorii Prawa, tj. rozróżnienie na przepis i normę prawną, jak również rozróżnienie na wykładnię w sensie pragmatycznym oraz apragmatycznym. Rolę metateorii służącej do analizy postępowania Trybunału pełni także pragmatyzm analityczny Roberta B. Brandoma. Pragmatyzm analityczny pozwala na stwierdzenie, że działania Trybunału wskazują (1) co należy zrobić (w ramach praktyki prawnej), aby słownictwo aktów normatywnych coś znaczyło (PS-wystarczalność) i (2) jakie słownictwo jest wystarczające do scharakteryzowania tych praktyk (SP-wystarczalność). Praktyka stosowania prawa daje się opisać przy wykorzystaniu koncepcji TOTE (akronim angielskiego wyrażenia Test-Operation-Test-Exit). Cykle tej aktywności mają otwarte zakończenia (ang. open-ended). Tym samym, w swojej dalszej praktyce, Trybunał może wskazać kolejne umiejętności/praktyki wystarczające do tego, aby słownictwo aktów normatywnych coś znaczyło.

Słowa kluczowe: praktyka sądowa, Trybunał Konstytucyjny, pragmatyzm analityczny, przepis prawny, norma prawna, stosowanie prawa

Język artykułu: angielski

Opublikowano: Numer 2(35)/2023, s. 65-76.

DOI: https://doi.org/10.36280//AFPiFS.2023.2.65

Ściągnij plik: Download Liczba ściągnięć: 206

Tekst jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Uzasadnienie zdania odrębnego jako wypowiedź dialogiczna na przykładzie wybranych orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego

Dr Maciej Wojciechowski

Uniwersytet Gdański

Abstrakt w języku polskim: Artykuł przedstawia próbę ujęcia uzasadnienia zdania odrębnego jako wypowiedzi dialogicznej. U jego podstaw leży przekonanie, że zdanie odrębne, nawet pojmowane jako głos sprzeciwu wobec rozstrzygnięcia sądu, stanowi jakąś wobec niego reakcję, odpowiedź. Jest też silnym argumentem na rzecz twierdzenia, że w sali narad, w ramach składu orzekającego, w czasie rzeczywistym doszło do dialogu, którego śladów można poszukiwać w tekście uzasadnienia rozstrzygnięcia oraz uzasadnieniu zdania odrębnego. Punktem wyjścia analizy jest oczekiwanie, że przynajmniej niektóre wypowiedzi składające się na ich pisemne uzasadnienie będą nawiązywały do argumentacji przedstawionej w uzasadnieniu orzeczenia. Formy owego nawiązywania są przedmiotem niniejszego szkicu. W artykule przyjęto bowiem założenie, że cecha zdań odrębnych określona jako dialogiczność jest czymś więcej aniżeli jedynie przejawem osobistego stylu konstruowania wypowiedzi pisemnych przez jej autora. Artykuł, obok pokazania przejawów dialogiczności zdań odrębnych w praktyce Trybunału Konstytucyjnego zawiera próbę wyjaśnienia tych sytuacji, w których dane zdanie odrębne jest dialogiczne w stopniu niskim (co nie oznacza bynajmniej cechy waloryzowanej negatywnie). Artykuł przedstawia trzy czynniki tego rodzaju: uwarunkowania instytucjonalne związane z organizacją pracy składu orzekającego, potencjał argumentacyjny danej sprawy, wreszcie jej waga aksjologiczna.

Słowa kluczowe: zdanie odrębne, wypowiedź dialogiczna, dialog, narada sędziowska, uzasadnienie orzeczenia sądowego, Trybunał Konstytucyjny

Język artykułu: polski

Data otrzymania: 06.06.2017
Data akceptacji: 22.08.2017

Opublikowano: Numer 1(16)/2018, s. 69-82.

Ściągnij plik: Download
Liczba ściągnięć: 246

Tworzenie prawa antykryzysowego – dylematy aksjologiczne

Mgr Hanna Dębska

Uniwersytet Jagielloński

Abstrakt w języku polskim: W artykule Autorka podejmuje próbę wskazania niektórych trudności aksjologicznych, które napotyka prawodawca w procesie stanowienia prawa. Są one wyraźnie zauważalne w przypadku regulacji prawnych wprowadzanych nagle, w odpowiedzi na sytuacje kryzysowe, nacechowane z zasady silnie wartościująco. Użyty w artykule przykład – wykorzystanie samolotu pasażerskiego do zamachu terrorystycznego – ma nie tylko ukazać dylematy, które w takiej sytuacji musi rozstrzygnąć prawodawca przygotowując stosowne przepisy prawne, ale również stać się pretekstem dla wzbogacenia dyskusji nad aksjologiczną płaszczyzną badania prawa. Artykuł koncentruje się w szczególności tzw. naturalnej bezradności prawa w kwestiach aksjologicznych, inflacji prawa i problemie odpowiedzialności. Autorka konkluduje, że wskazane przez nią kwestie nie znajdują rozwiązana na tle aktualnego orzecznictwa konstytucyjnego, które to potraktowane zostało jako punkt odniesienia poruszanych przez nią zagadnień.

Słowa kluczowe: regulacje antykryzysowe, aksjologia prawa, atak terrorystyczny, stanowienie prawa, Trybunał Konstytucyjny

Język artykułu: polski

Opublikowano: Numer 2(3)/2011, s. 34-46.

Ściągnij plik: Download
Liczba ściągnięć: 243

Bibliografia:

Baudrillard J., Duch terroryzmu. Requiem dla Twin Towers, Warszawa 2005
Beck U., Społeczeństwo ryzyka. W drodze do nowej nowoczesności, Warszawa 2002
Grabowski D., Terroryzm polityczny. Próba charakterystyki psychologicznej zjawiska, w: K. Popiołek (red.), Kryzysy, katastrofy, kataklizmy. Zjawiska współczesnej cywilizacji, Poznań 2004
Huntington S.P., Zderzenie cywilizacji i nowy kształt ładu światowego, Warszawa 2008
Kopaliński W., Podręczny słownik wyrazów obcych, Warszawa 2006
Marody M., Giza-Poleszczuk A., Przemiany więzi społecznych, Warszawa 2004