Archiwum
Filozofii Prawa
i Filozofii Społecznej

Journal of the Polish Section of IVR (ISSN:2082-3304)

IVR
  • O NAS
  • Cel i zakres
  • Aktualności
  • Numery
    • Bieżący numer
    • Numery archiwalne
  • Redakcja
    • Skład Redakcji
    • Recenzentki i Recenzenci
  • Dla autorów
  • Etyka
  • Kontakt
  • English

Wyznaczanie temporalnych granic decyzji interpretacyjnej przez sąd (w świetle orzecznictwa sądów administracyjnych)

Dr Tomasz Grzybowski, Dr Marta Sarnowiec-Cisłak

Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

Abstrakt w języku polskim: Przedmiotem artykułu jest zagadnienie zmiany kierunku interpretacji w orzecznictwie sądowoadministracyjnym, która wywołuje niekiedy następstwa zbliżone do skutków prawodawczej zmiany stanu prawnego. Autorzy podejmują na tym tle próbę sformułowania opisu praktyki stosowania prawa, tj. przedstawienia argumentów jurydycznych wspierających decyzję o zakresie temporalnym zastosowania wyinterpretowanej normy prawnej, jak i rekonstrukcji tkwiących u ich podstaw założeń. Na przykładzie dwóch grup wybranych judykatów autorzy rozpatrują przypadki, w których argumentacja dotycząca czasowego zasięgu oddziaływania określonego kierunku interpretacji pojawia się w uzasadnieniach orzeczeń sądów administracyjnych. Przeprowadzona analiza potwierdza, że choć sądy te przyjmują zasadniczo założenie o retrospektywnym oddziaływaniu wykładni, to w sytuacji, gdy treść wywiedzionej normy prawnej zasadniczo odbiega od dotychczasowej praktyki interpretacyjnej, poszukują legitymizacji swoich działań poprzez uzasadnienie rozstrzygnięcia intertemporalnego wartościami konstytucyjnymi. Wartości te stanowią zasadnicze ramy interpretacji odzwierciedlające model kulturowy dominujący w rodzimej, prawniczej wspólnocie komunikacyjnej. W razie dostrzeżenia ryzyka naruszenia wartości leżących u podstaw zakazu retroakcji, takich jak pewność prawa, czy zasada zaufania do organów władzy publicznej, sądy wskazują racje przemawiające za limitacją temporalnego zakresu wykładni pro futuro, bądź przeciwnie – za jej działaniem ex tunc. Na tym tle retrospektywny skutek wykładni jawi się nie tyle jako konsekwencja dokonywanej wykładni, ile jako domniemanie interpretacyjne, które może zostać obalone bądź potwierdzone, jeżeli zostaną przedstawione argumenty, które pozwolą odnieść wykładnię tylko do stanów przyszłych albo które stanowią dodatkowe wsparcie dla twierdzenia o wstecznym zastosowaniu nowej wykładni.

Słowa kluczowe: zmiana interpretacji, granice temporalne, sądy administracyjne, retrospektywność, pewność prawa, zasada zaufania do organów władzy publicznej, uzasadnienie temporalne granice, decyzje interpretacyjne, orzecznictwo, sądy administracyjne, historia prawa, wykładnia prawa, pewność prawa

Język artykułu: Polski

Opublikowano: nr 2(39) 2024, s. 5-18.

DOI: https://doi.org/10.36280/AFPiFS.2024.2.5

Ściągnij plik: Download

Liczba ściągnięć: 95

Tekst jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Filed Under: Artykuły Tagged With: decyzje interpretacyjne, granice temporalne, historia prawa, orzecznictwo, pewność prawa, retrospektywność, sądy administracyjne, uzasadnienie temporalne granice, wykładnia prawa, zasada zaufania do organów władzy publicznej, zmiana interpretacji

O możliwości kształtowania świadomości konstytucyjnej przez sądy administracyjne

Dr Anna Chmielarz-Grochal

Uniwersytet Łódzki

Abstrakt w języku polskim: Artykuł ma na celu pokazanie, jak sądy administracyjne (w szczególności Naczelny Sąd Administracyjne) uczestniczą w kształtowaniu świadomości konstytucyjnej obywateli. Główna teza artykułu sprowadza się do tego, że sądy administracyjne kształtują świadomość konstytucyjną przez bezpośrednie stosowanie postanowień ustawy zasadniczej. Tak postawiona teza koresponduje z założeniem, że uzasadnienia orzeczeń będących efektem stosowania konstytucji mają walor edukacyjny. Przykłady z praktyki sądowego stosowania art. 2, przepisów o prawach podstawowych (w tym mających charakter zasad – art. 30 i art. 32) oraz art. 45 w zw. z art. 184 Konstytucji RP pokazują, że uzasadnienia mogą spełniać rolę nośnika wiedzy o ustawie zasadniczej, uregulowanych w niej instytucjach prawnych i istocie praw podstawowych, z uwzględnieniem roli sądu jako gwaranta ochrony praw jednostki.

Słowa kluczowe: świadomość konstytucyjna, świadomość prawna, tożsamość konstytucyjna, bezpośrednie stosowanie konstytucji, wykładnia prokonstytucyjna, argumentacja konstytucyjna, sądy administracyjne

Język artykułu: polski

Opublikowano: Numer 2(31)/2022, s. 22-37.

DOI: https://doi.org/10.36280/AFPiFS.2022.2.22

Ściągnij plik: Download
Liczba ściągnięć: 231

Tekst jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

 

Filed Under: Artykuły Tagged With: argumentacja konstytucyjna, bezpośrednie stosowanie konstytucji, sądy administracyjne, świadomość konstytucyjna, świadomość prawna, tożsamość konstytucyjna, wykładnia prokonstytucyjna

Szukaj

Kategorie

  • Aktualności
  • Artykuły
  • Bez kategorii
  • In Memoriam
  • Recenzje i polemiki
  • Słowo wstępne
  • Sprawozdania

Słowa kluczowe

zwierzęta ius et lex ethical monism Sławomir Drelich politicisation refleksyjność prawa teoria prawa jako planu tłuste wyrażenia społeczeństwo wina zbiorowa tworzenie a stosowanie klauzul demokracja rosyjskie prawoznawstwo prawa pozytywne filozofia fenomenologiczna nietekstualne elementy hermeneutyczny uniwersalizm nadwyżki znaczeniowe dobro jednostki teoria demokracji deliberatywnej Michał Pawłowski prawo jako artefakt profesjonalna pomoc prawna zasady prawa forma prawna Adam Szot sytuacja nadzwyczajna Tomasz Widłak sceptycyzm neopragmatyzm sędziowie zawodowi normy prawne harmonia i dysonans uniwersalistyczne religie status moralny wartości prawne klauzula generalna orzeczenia ETPC historia prawa prawa znaczenie prawo i ustawa Neil MacCormick klasa społeczna gwarancje prawne działalności adwokackiej dyskryminacja rozdział władz dyrektywy wykładni prawa socjologia filmu Jakub Hanc

Copyright © 2025 Polska Sekcja Międzynarodowego Stowarzyszenia Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej IVR | Administrator strony: Karolina Gmerek

Ta strona używa plików cookies. Zakładamy, że wyrażają Państwo na to zgodę, ale mogą Państwo także wyłączyć pliki cookies w Ustawieniach. //
This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. (Zob. więcej // Read more) Ustawienia // SettingsZGODA // ACCEPT

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT