wolność

Wolność – równość – braterstwo, czyli koncepcja trójczłonowego społeczeństwa Rudolfa Steinera

Prof. UMK dr hab. Marta BARANOWSKA

Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

Abstrakt w języku polskim: Celem badawczym artykułu jest przedstawienie koncepcji trójczłonowego społeczeństwa Rudolfa Steinera, a także próba wskazania, czy idee, które podnosił, znajdują swoje miejsce we współczesnym dyskursie z zakresu filozofii społecznej i politycznej. Pytaniami badawczymi, jakie należy w tym kontekście zadać, to: czy jest możliwe wpisanie poglądów R. Steinera w konkretny nurt myśli politycznej? Czy uważał on za możliwe urzeczywistnienie idei wolności, równości i braterstwa w życiu społecznym? W jaki sposób postrzegał relację jednostki i wspólnoty? Zrealizowanie celu badawczego wymagało analizy i interpretacji pism R. Steinera oraz analizy literatury naukowej poświęconej temu zagadnieniu. Przede wszystkim uważał, że trzy idee: wolność, równość, braterstwo nie są możliwe do zrealizowania, gdy organizm społeczny traktuje się jako jedność. Oryginalnym rozwiązaniem tego problemu było zaproponowanie podziału społecznego organizmu na trzy części na wzór ludzkiego organizmu i w każdej z nich jedna z tych idei byłaby realizowana. Dział duchowy opierałby się na całkowitej wolności od wpływów państwa i gospodarki, dział gospodarczy byłby oparty na braterstwie, a nie na liberalnej, egoistycznej chęci bogacenia czy na socjalistycznym dążeniu do równości. Przedstawił też koncepcję, która przypomina coraz częściej podnoszoną we współczesnej filozofii społecznej kwestię bezwarunkowego dochodu podstawowego. Dział polityczny oparty byłby na demokratycznej równości. R. Steiner podkreślał, że nie tworzy nowej ideologii, ponieważ nigdy nie będzie możliwy trwały ład społeczny. Wprowadził też do filozofii społecznej oryginalne rozwiązanie wskazując, że życie nie jest jednością i ma różne aspekty, w każdym z nich można uznać inne priorytety, co w efekcie przyniesie optymalne rozwiązanie paradoksu: jednostka czy wspólnota?

Słowa kluczowe: Rudolf Steiner, trójczłonowy porządek społeczny, antropozofia, wolność, filozofia społeczna, bezwarunkowy dochód podstawowy, prawo

Język artykułu: polski

Opublikowano: Numer 1(34)/2023, s. 5-17

DOI: https://doi.org/10.36280//AFPiFS.2023.1.5

Ściągnij plik: Download
Liczba ściągnięć: 231

Tekst jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Trzyczęściowe filozoficzne credo Johna Graya

Prof. dr hab. Beata Polanowska-Sygulska

Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

Abstrakt w języku polskim: Trzy szeroko dyskutowane, kontrowersyjne książki Johna Graya – Straw Dogs: Thoughts on Humans and Other Animals (2002), The Silence of Animals: On Progress and Other Myths (2013) and The Soul of the Marionette: A Short Inquiry into Human Freedom (2015) współtworzą swoistą, naturalną trylogię. Każda z wchodzących w jej skład pozycji charakteryzuje się podobną strukturą, na którą składa się kalejdoskop idei, dygresji, skojarzeń i powracających wątków. Przedmiotem niniejszego eseju jest zwięzła analiza i gruntowna krytyka wspomnianej trylogii, ze szczególnym uwzględnieniem jej ostatniego ogniwa. W ramach rozwiniętej argumentacji krytycznej zostały sformułowane liczne zarzuty, zastrzeżenia i wątpliwości odnośnie do zaprezentowanych w trzech książkach poglądów. Wysunięte obiekcje dotyczą między innymi niespójnych wypowiedzi Graya na temat fenomenu tragedii, rzekomego odcięcia się filozofa od tradycyjnej moralności, problematyki wolności, a także źródeł humanizmu wraz z jego szacunkiem dla prawdy.

Słowa kluczowe: humanizm, liberalizm, moralność, wolność, postęp, prawda

Język artykułu: angielski

Opublikowano: Numer 3(32)/2022, s. 72-87

DOI: https://doi.org/10.36280/AFPiFS.2022.3.72

Ściągnij plik: Download
Liczba ściągnięć: 249

Tekst jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Idee liberalne i konserwatywne w myśli ordoliberalizmu

Michał Pawłowski

Uniwersytet Warszawski

Abstrakt: W tekście zostaje przedstawiona charakterystyka środowiska ekonomistów niemieckich, ordoliberałów. Ordoliberałowie w swych rozwiązaniach zbliżają się do nurtów liberalnych, jednakże widać w ich pismach także wiele akcentów konserwatywnych. Ocena wpływu obu tych idei staje się głównym zagadnieniem tekstu. Po wstępnym omówieniu koncepcji ordoliberalnych, zbadane one zostają szczegółowo pod kątem elementów konserwatywnych i liberalnych. Zastosowana metodologia obejmuje analizę porównawczą rozwiązań wybranych problemów proponowanych przez ordoliberałów oraz ortodoksyjne nurty konserwatywne bądź liberalne. Skutkiem tej analizy jest uznanie, że ordoliberałom bliżej jest do konserwatyzmu. Wynika to przede wszystkim z ich aksjologii i podstaw systemu. Jednakże nie jest to „czysty” konserwatyzm – liberalizm gra tu pewną rolę, choć w tym świetle pozostaje kwestią wtórną.

Słowa kluczowe: ordoliberalizm, kryzys duchowy, ład, wolność, gospodarka rynkowa

Język artykułu: polski

Data otrzymania: 12.05.2017
Data akceptacji: 27.07.2017

Opublikowano: Numer 2(17)/2018, s. 102-111.

Ściągnij plik: Download
Liczba ściągnięć: 219

Kilka komentarzy w odniesieniu do dyskursu aborcyjnego

Prof. dr hab. Małgorzata Król

Uniwersytet Łódzki

Abstrakt w języku angielskim: The article presents selected problems relevant for the contentious issue of abortion and the related discourses indicating that one of the characteristic features of abortion discourse is its mediatization. The author aims to characterize the constraints on abortion discourses and the varied environments in which the different types of such discourses emerge. Abortion discourses are sociolinguistically diverse and may exhibit different styles and modes of expression. Although they share the scope of the subject matter involved as in all cases they are centred on abortion-related problems, the field of discourse in each case is defined by the nature of the communicative situation in which a particular discourse is embedded. All abortion discourses are underlined by particular assumptions concerning the nature of human life and its beginning, as well as the issues of the dignity and liberty of the human person. The author suggests that what really hampers abortion discourses and prevents their participants from reaching a consensus is the fact that people who engage in such disputes are faced with the incommensurability of the values which translate into decisive factors and the final arguments used by interacting discussants. Another problem is posed by the fact that the two extreme positions in the debate are formulated with the use of different styles and registers, which results in the clash of asymmetric discourses. Finally, it is not insignificant that subjectively important values are much varied and that they must coexist with two main sets or “families” of abortion-oriented fundamental values present in the polarised camps.

Słowa kluczowe: dyskurs aborcyjny, godność, wolność, osoba ludzka

Język artykułu: angielski

Opublikowano: Numer 1(10)/2015, s. 53-68

DOI: https://doi.org/10.36280/AFPiFS.2015.1.53

Ściągnij plik: Download
Liczba ściągnięć: 349

„L’amie de la liberté”: Benjamina Constanta rozważania o wolności

Prof. dr hab. Sabina Kruszyńska

Uniwersytet Gdański

Abstrakt: W artykule autorka, analizując i interpretując teksty Benjamina Constanta, dokonuje szczegółowej rekonstrukcji wyrażonej w nich idei wolności. Tekst ukazuje bliski związek między ideą wolności Benjamina Constanta a ideami wypracowanymi przez tego francuskiego myśliciela i polityka w pracach dotyczących religii. Pochodzące od Constanta znane rozróżnienia pomiędzy wolnością indywidualną a polityczną oraz pomiędzy wolnością starożytnych a nowożytnych uzyskują więc szczególne filozoficzne uzasadnienie.

Słowa kluczowe:Benjamin Constant, wolność, religia, wolność indywidualna i polityczna, wolność starożytnych i nowożytnych

Język artykułu: polski

Opublikowano: Numer 2(11)/2015, s. 69-85.

Ściągnij plik: Download
Liczba ściągnięć: 353