estetyka prawa

Jurisprudenz Gustava Klimta a problem skali roszczeń względem prawa

Natalia Regina Skoczylas

Uniwersytet Wrocławski

Dr Mateusz Wojtanowski

Uniwersytet Wrocławski

Abstrakt w języku polskim: Przedmiot niniejszego artykułu stanowi Jurisprudenz Gustava Klimta, dzieło przewidziane jako część większej wystawy obrazów przedstawiających określone dziedziny wiedzy. Wbrew obecnej w literaturze tendencji polegającej na interpretowaniu odnośnej pracy jako wyrażającej poczucie prywatnej krzywdy jej twórcy, autorzy artykułu proponują spojrzenie na nią jako niosącą pożyteczny przekaz dla dyskursu prawniczego. Jak przekonują, rozpatrywany obraz pozwala na ustalenie określonej drogi do poprawy praktyk związanych z prawem, co ma dokonać się poprzez ograniczenie roszczeń względem niego. W odniesieniu do perspektywy aksjologicznej rozważań praca lokuje się w ramach tradycji liberalno-demokratycznej. Tekst ma charakter interdyscyplinarny. Obraz Jurisprudenz zostaje bowiem w nim naświetlony z perspektywy historii sztuki oraz filozofii prawa.

Słowa kluczowe: Gustaw Klimt, Jurisprudenz, historia sztuki, filozofia prawa, roszczenia względem prawa, estetyka prawa

Język artykułu: polski

Opublikowano: Numer 2(43)/2025, s. 58-79.

DOI: https://doi.org/10.36280/AFPiFS.2025.2.58

Ściągnij plik: Download

Liczba ściągnięć: 31

Tekst jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Prawo a wartości inne niż moralne. O poszukiwaniu tropów w pracach Józefa Nowackiego

Prof. dr hab. Kamil ZEIDLER

Uniwersytet Gdański

Abstrakt w języku polskim: Autor stawia pytanie, w jakim stopniu rozważania z zakresu aksjologii dotyczące relacji prawa i moralności mogą być przydatne dla rozwijania nurtu filozoficznoprawnego określanego mianem estetyki prawa, gdzie przedmiotem zainteresowania są – najogólniej rzecz biorąc – relacje prawa i piękna. Punktem wyjścia do rozważań jest zagadnienie aksjologii w kontekście prac pozostawionych przez Józefa Nowackiego, w tym przede wszystkim artykułu pt. „Wartościowanie w nauce prawa”. Przedmiotem artykułu jest więc aksjologia, ale w znaczeniu, które obejmuje zarówno etykę, jak i estetykę. Autor rozróżnia cztery rodzaje opisu, jakimi posługują się nauki prawne: opis normatywny, empiryczny, teoretyczny i – wyróżniony przez autora – opis aksjologiczny, który może być uzasadniany w ramach subiektywizmu aksjologicznego. Polega on na ocenie wartości i ich przydawaniu albo odejmowaniu, a także wartościowaniu, czyli porównywaniu i ważeniu wartości. Autor rozważa, co w tym zakresie inspirującego mogą podpowiadać dociekania aksjologiczne w ogólności, a prace J. Nowackiego w szczególności.

Słowa kluczowe: aksjologia, wartości, wartościowanie, prawo i moralność, zasady prawa, estetyka, estetyka prawa

Język artykułu: polski

Opublikowano: Numer 3(36)/2023, s. 44-50.

DOI: https://doi.org/10.36280/AFPiFS.2023.3.44

Ściągnij plik: Download Liczba ściągnięć: 176

Tekst jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Krytyka instytucjonalna jako perspektywa badawcza prawoznawstwa w kontekście filozofii Jacquesa Rancière’a

Dr Mariola ŻAK

Uniwersytet Warszawski

Abstrakt w języku polskim: Artykuł podejmuje refleksję nad kondycją współczesnej krytyki prawa w świetle krytyki instytucjonalnej wywodzącej się z teorii sztuki. Badanie ma na celu weryfikację tezy, że krytyka instytucjonalna jest perspektywą badawczą kształtującą się na tle różnorodnych nurtów krytycznej myśli prawniczej. Owa krytyka ma charakter afirmatywny i konstruktywny. Koncentruje się na analizie funkcjonowania instytucji refleksyjnych oraz na problematyzowaniu napięć kognitywnych wpisanych immanentnie w istotę instytucji prawnych. Instytucje te są analizowane za pomocą metafory gry estetycznej. Praca przedstawia teoretyczne ugruntowanie związku między krytyką instytucjonalną a krytycznym myśleniem prawniczym w świetle filozofii prawa inspirowanej myślą Jacquesa Rancière’a. Ponadto zostały ukazane wybrane przykłady i kierunki potencjalnego zastosowania owej krytyki w kontekście wykształcania wzorców dialogowej kultury prawnej, w rozumieniu nurtu prawa i humanistyki (law and humanities).

Słowa kluczowe: krytyka instytucjonalna, krytyczne myślenie prawnicze, estetyka prawa, prawo i humanistyka, Jacques Rancière

Język artykułu: polski

Opublikowano: Numer 1(34)/2023, s. 87-101

DOI: https://doi.org/10.36280//AFPiFS.2023.1.87

Ściągnij plik: Download
Liczba ściągnięć: 179

Tekst jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Ile piękna w prawie? Ile prawa w pięknie? Recenzja książki Kamila Zeidlera Estetyka prawa (Gdańsk–Warszawa 2020, ss. 309)

Dr Dawid Kostecki

Katolicki Uniwersytet Lubelski

Słowa kluczowe: prawo, estetyka, estetyka prawa, filozofia prawa, jurysprudencja

Język artykułu: angielski

Opublikowano: Numer 3(32)/2022, s. 114-118

DOI: https://doi.org/10.36280/AFPiFS.2022.3.114

Ściągnij plik: Download
Liczba ściągnięć: 234

Tekst jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Prawo w filmie jako przejaw estetyki prawa i szczególny przypadek kierunku prawo i literatura

Prof. dr hab. Kamil Zeidler

Uniwersytet Gdański

Abstrakt w języku polskim: Zestawiając ze sobą i porządkując nurty badawcze: prawo w filmie, prawo i literatura oraz estetyka prawa – łatwo dojść do wniosku, że mamy do czynienia z bliskimi sobie tematami w których pewne zakresy pól badawczych są takie same. Najszerszym pojęciem jest estetyka prawa, która obejmuje swym zakresem w całości kierunek prawo i literatura. Prawo w filmie jest natomiast uszczegółowieniem tego ostatniego.

Porządkując estetykę prawa, można zamknąć ją w trzech ujęciach: zewnętrznym, wewnętrznym oraz nazywanym „prawo jako narzędzie estetyzacji”. Estetyka prawa w ujęciu zewnętrznym zajmuje się przejawami prawa, inspiracjami prawniczymi, motywami prawnymi, symbolami, znakami, które były przedstawiane przez wieki w sztukach pięknych. Przedmiotem estetyki prawa w ujęciu wewnętrznym jest samo prawo. Trzecie ujęcie estetyki prawa koncentruje się na prawie jako narzędziu estetyzacji życia codziennego.

W ramach kierunku prawo i literatura rozważania dotyczą bądź zawartości treści prawnych i prawniczych w dziełach literackich (law in literature), bądź wartości literackiej, w tym estetycznej, aktów normatywnych, a szerzej także innych aktów stosowania prawa (law as literature). Szczególnym przypadkiem tego kierunku badawczego jest kinematografia prawnicza, gdzie film nakręcony na podstawie scenariusza traktuje się jako pewną narrację, co pozwala uznać, że prawo w filmie stanowi rozwinięcie kierunku prawo i literatura.

Praktyczny aspekt tych badań – zarówno estetyki prawa, prawa i literatury oraz prawa w filmie – dotyczy przede wszystkich znaczenia i wpływu na świadomość prawną oraz na kształtowanie postaw wobec prawa. Najważniejsze jest tu zwrócenie się ku problemowi kształtowania świadomości prawnej za pośrednictwem innych środków niż sam tekst aktu normatywnego.

Słowa kluczowe: estetyka prawa, prawo i literatura, prawo w filmie, kinematografia prawnicza, świadomość prawna

Język artykułu: polski

Opublikowano: Numer 1(26)/2021, s. 8-20.

DOI: https://doi.org/10.36280/AFPiFS.2021.1.8

Ściągnij plik: Download
Liczba ściągnięć: 475