Dr Jakub Łakomy
Uniwersytet Wrocławski
Abstrakt w języku polskim: Wolność akademicka jest dziś coraz bardziej kwestionowana w obliczu nasilających się wojen kulturowych i polaryzacji politycznej w murach uniwersyteckich i poza nimi. Tradycyjna liberalna i krytyczna obrona wolności akademickiej – oparta na uniwersalnych prawach, dobru publicznym lub krytyce transformacyjnej – wydaje się koncepcyjnie krucha i normatywnie naciągana. Niniejszy artykuł rekonstruuje i krytycznie ocenia deflacyjną i profesjonalistyczną koncepcję wolności akademickiej Stanley’a Fish’a. Opierając się na neopragmatystycznych i antyfundacjonalistycznych ramach S. Fish’a, artykuł argumentuje, że wolności akademickiej nie można bronić odwołując się do abstrakcyjnych ideałów lub zewnętrznych funkcji społecznych, ale jedynie poprzez odniesienie do immanentnej logiki praktyki dyscyplinarnej. Model S. Fisha zakłada, że wolność akademicka jest ograniczoną wolnością do wykonywania zadań zawodowych – nauczania i badań – zgodnie z wewnętrznymi standardami rygoru naukowego, a nie licencją na osobistą ekspresję lub aktywizm polityczny. Chociaż jego podejście oferuje spójną i wrażliwą na kontekst alternatywę dla stanowisk fundamentalistycznych, artykuł argumentuje, że pozostaje ono niewystarczające, aby sprostać etycznym i politycznym wyzwaniom współczesnego środowiska akademickiego. W artykule zaproponowano, że obrona wolności akademickiej wymaga dziś zarówno realizmu S. Fisha w odniesieniu do ograniczeń zawodowych, jak i krytycznej świadomości sił politycznych kształtujących produkcję wiedzy – co jest niewygodnym balansowaniem na cienkiej linie myśli postfundamentalistycznej.
Słowa kluczowe: wolność akademicka, profesjonalizm, neopragmatyzm
Język artykułu: angielski
Opublikowano: Numer 2(43)/2025, s. 136-153.
DOI: https://doi.org/10.36280/AFPiFS.2025.2.136
Ściągnij plik: Download
Liczba ściągnięć: 25
Tekst jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.