Archiwum
Filozofii Prawa
i Filozofii Społecznej

Journal of the Polish Section of IVR (ISSN:2082-3304)

IVR
  • O NAS
  • Cel i zakres
  • Aktualności
  • Numery
    • Bieżący numer
    • Numery archiwalne
  • Redakcja
    • Skład Redakcji
    • Recenzentki i Recenzenci
  • Dla autorów
  • Etyka
  • Kontakt
  • English

Ideał naukowości prawoznawstwa. Józef Nowacki przeciw ideologizacji twierdzeń prawniczych

Prof. dr hab. Tomasz PIETRZYKOWSKI

Uniwersytet Śląski w Katowicach

Abstrakt w języku polskim: Jednym z najbardziej oryginalnych i interesujących aspektów twórczości naukowej Józefa Nowackiego był założenia metodologiczne jego badań teoretycznoprawnych. Niezwykle rygorystyczne rozumienie naukowości twierdzeń prawniczych daje się zrekonstruować na podstawie jego prac poświęconych różnorodnym problemom prawniczym – w tym pojęciu normy prawnej, klauzuli generalnej, przepisów dyspozytywnych, zasad prawnych czy praktyki stosowania konstytucyjnego pojęcia państwa prawnego. Bezwzględne dążenie do ujawniania i eliminacji z rozważań naukowych wszelkich sądów wartościujących służyło obronie teorii prawa przed wpływami politycznych ideologii i subiektywnego wishful thinking udającego twierdzenie naukowe. Pod tymi względami nie tylko miała ona, ale wciąż zachowuje ogromną wartość. Jednocześnie nasuwa wiele wątpliwości i pytań pozostających w centrum metodologicznej dyskusji prawoznawstwa.

Słowa kluczowe: prawo, metodologia, wartościowanie, teoria prawa, nauka

Język artykułu: polski

Opublikowano: Numer 3(36)/2023, s. 22-33.

DOI: https://doi.org/10.36280/AFPiFS.2023.3.22

Ściągnij plik: Download Liczba ściągnięć: 155

Tekst jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

 

Filed Under: Artykuły Tagged With: metodologia, nauka, prawo, teoria prawa, wartościowanie

Call for Papers: Wyzwania posthumanizmu – nowe drogi w prawie, etyce i estetyce – 31.03.2024 r.

Wszystkich zainteresowanych zapraszamy do nadsyłania artykułów do numeru tematycznego „Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej” zatytułowanego „Wyzwania posthumanizmu –  nowe drogi w prawie, etyce i estetyce”.

Posthumanizm pojawił się w dyskursie naukowym stosunkowo niedawno, jednak w literaturze światowej doczekał się już opracowań syntetyzujących. W swej odmianie krytycznej posthumanizm postrzegany jest jako  filozoficzny  i polityczny motyw w literaturze, popkulturze, teorii (w supozycji formalnej), który charakteryzuje się radykalną decentralizacją tradycyjnego pojęcia suwerennego, spójnego i samodzielnego człowieka, w celu ukazania, w jaki sposób człowiek ewoluuje razem z rozlicznymi formami życia i maszyn, konstytuuje je i jest przez nie konstytuowany. W ten sposób posthumanizm opiera się na założeniu dekonstrukcji reprezentacji kulturowych.

Źródłem – przyczyną odmienionej reprezentacji człowieka są gwałtowne przemiany technologiczne, umożliwiające klonowanie, cyborgizację, transplantacje międzygatunkowe i inne podobne. Posthumanizm to zatem, z jednej strony, „kondycja ontologiczna” dzisiejszego człowieka, z drugiej – nowy sposób „ujmowania” go. Perspektywa interdyscyplinarna obejmuje m.in. pola: biologii, genetyki, cybernetyki, studiów nad zwierzętami, potworami (monster studies), niepełnoprawnością (disability studies). Korzeni transhumanizmu można poszukiwać w myśli Michaela Foucaulta, feminizmie, i queer studies, refleksji technonaukowej czy krytycznych studiach nad pojęciem rasy.

Poshumanizm jako nowy nurt filozoficzny zdaje się mieć uzasadnienie w biologii (odkrycie neuronów lustrzanych), ale nawet bardziej w myśli Giorgia Agambena (L`aperto – 2002). Według niego przeciwstawienie człowieka innym żywym rzeczom, przy jednoczesnym stworzeniu ekonomii relacji pomiędzy ludźmi i zwierzętami, było możliwe tylko dzięki temu, że w człowieku wydzielono coś na kształt życia zwierzęcego. Obywatelstwo lub tożsamość narodowa, podległość prawu i innym normom społecznym w tej wizji człowieka są określane przez kategorie biologiczne, co ekstrapoluje je na pole współczesnej biometrii.

Osobę wyobrażamy sobie jako jednostkę, która jest podmiotem moralnym. Podmiot moralny to byt, zdolny do moralnego osądu wobec kwestii moralnych oraz zdolny do działania na podstawie owych osądów. Ponieważ potrafimy wyobrazić sobie maszynę zdolną do samopoświęcenia w imię obrony życia – „T-800” w ostatniej scenie „Terminatora 2” – maszyna może być podmiotem moralnym, a zatem kategoria „osoby” nie przysługuje wyłącznie ludziom (w wąskim rozumieniu tego słowa). Ogromne postępy w zakresie sztucznej inteligencji wręcz zagroziły dotychczasowej roli człowieka, oferując jego zastąpienie w sposób, który prowadzi do sytuacji, w których nie daje się odróżnić działalności człowieka od  działania sztucznej inteligencji – np. ChatGPT.

Posthumanizm zdaje się więc kreślić nową wizję podmiotowości, niepolegającą po prostu na przyznaniu podmiotowości prawnej coraz z to nowym istotom i powolnej przemianie treści pojęcia terminu: „podmiotowość prawna” – co wydaje się odpowiadać wyobrażeniom umiejscowionym w transhumanizmie. Chodzi raczej o nowe pojęcie społeczności, która nie byłaby już tylko ludzka i nie tylko to, co ludzkie byłoby kryterium wyodrębnienia takiej społeczności. To z kolei zdaje się wymagać badań nad nową formułą kultury, uczestniczenia w kulturze, w tym w kulturze prawnej. W ten sposób zmieniłoby się też samo pojęcie prawa, a być może powinno być ono zastąpione innym. Nie jesteśmy izolowanymi podmiotami, wręcz przeciwnie – znajdujemy się w nieustannym odniesieniu do innych czy też połączeniu z nimi. Świadomość emocji uwarunkowana jest uczeniem się ich od humanistycznych „innych”, a oni/one stają się tym samym naszym zdecentralizowanym „społecznym mózgiem (social brain)”.

Mając to na uwadze, starając się zachęcić do zgłaszania referatów, zapraszamy do rozpatrywania zagadnień w następujących zakresach:

1) posthumanistyczne prawo,

2) posthumanistyczna moralność,

3) posthumanistyczna wizja piękna,

4) prawo, moralność i piękno w posthumanistycznym świecie,

5) metodologia posthumanstycznego ujęcia prawa, moralności i piękna.

Mile widziane będą zgłoszenia dotyczące powyższych tematów, jak również innych możliwych sposobów analizy związanych z powyższymi zagadnieniami.

Propozycje artykułów należy przesyłać na adres redakcji (archiwum@ivr.org.pl) do 31 marca 2024 r. Objętość tekstu nie powinna przekraczać 45.000 znaków ze spacjami i przypisami. Teksty powinny być przygotowane według standardów redakcyjnych stosowanych w „Archiwum”, dostępnych pod adresem http://archiwum.ivr.org.pl/wytyczne-dla-autorow/. Do tekstu załączyć należy formularz i oświadczenie autorskie.

Tom zostanie opublikowany pod redakcją prof. US dr. hab. Roberta Piszko planowo w 2025 roku. Dalszych informacji udziela redaktor tomu (e-mail: robert.piszko@usz.edu.pl).

Przesłane teksty będą poddane procedurze recenzyjnej zgodnie z zasadami przyjętymi przez Redakcję (wstępnym warunkiem opublikowania artykułu jest uzyskanie dwóch pozytywnych recenzji). Gdyby zainteresowanie przekroczyło ramy objętościowe numeru tematycznego, redaktorzy dokonają wyboru artykułów, które zostaną w nim opublikowane. Pozostałe pozytywnie ocenione przez recenzentów artykuły będą mogły zostać opublikowane w kolejnych numerach czasopisma.

Zapraszamy Państwa do składania propozycji artykułów.

Filed Under: Aktualności Tagged With: estetyka, filozofia prawa, humanizm, posthumanizm, teoria prawa

Call for Papers: Pomiędzy teorią prawa a ideologią – 28.02.2023 r.

Wszystkich zainteresowanych zapraszamy do nadsyłania artykułów do numeru tematycznego „Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej” zatytułowanego „Pomiędzy teorią prawa a ideologią”. Numer zostanie wydany z okazji setnej rocznicy urodzin Profesora Józefa Nowackiego (21.07.1923-14.08.2005) oraz 20 lat od wydania zbioru pt. „Studia z teorii prawa”, zawierającego najważniejsze artykuły jego autorstwa. Jest to znakomita okazja, aby ponownie podjąć problemy, które były przezeń poruszane, a dotyczą najważniejszych zagadnień współczesnej teorii prawa, m.in. klauzul generalnych, luk w prawie, wnioskowania per analogiam, pojmowania domniemań prawnych, charakterystyki państwa prawa czy  akceptowanych formuł sprawiedliwości. W przypadku analizy każdego z tych problemów charakterystyczne jest zainteresowanie Autora założeniami wartościującymi stojącymi za twierdzeniami o prawie. Wydanie numeru tematycznego będzie stanowić okazję do ponownego sięgnięcia do tych zagadnień i poddania ich badaniom z perspektywy aktualnego stanu wiedzy teoretycznoprawnej, uwzględniającego najnowsze prace.

Ponieważ Profesor nigdy nie był zwolennikiem obchodów wspominkowych, podkreślamy, że proponowany numer nie ma mieć charakteru historycznego, czy zbioru wspomnień, a tym bardziej stanowić swoistej „laurki” dla Józefa Nowackiego – planujemy, aby artykuły miały charakter krytyczny, uwzględniający  aktualną perspektywę teoretycznoprawną. Wydanie numeru tematycznego będzie służyło realizacji trzech celów. Po pierwsze, pragniemy zadać pytanie: czy problemy, które w tamtym czasie były podejmowane przez Józefa Nowackiego, także obecnie są atrakcyjne dla teorii i filozofii prawa? Czy da się powiedzieć w tej mierze „coś nowego”, czy może jest to już zamknięty rozdział? Po drugie, wydaje nam się, że fakt, iż minęła już niemal ćwierć XXI w., skłania do tego, aby w sposób bardziej wnikliwy, także krytyczny, przyjrzeć się poglądom sformułowanym w polskiej teorii prawa w poprzednim stuleciu, które powszechnie jest uznawane za okres wyjątkowego rozkwitu badań teoretycznoprawnych. Po trzecie, chcielibyśmy przypomnieć dorobek Józefa Nowackiego, który zwłaszcza w gronie młodszych badaczy może być zapomniany, bądź nawet nieznany.

Propozycje artykułów należy przesyłać na adres redakcji (archiwum@ivr.org.pl) do 28 lutego 2023 r. Objętość tekstu nie powinna przekraczać 45.000 znaków ze spacjami i przypisami. Teksty powinny być przygotowane według standardów redakcyjnych stosowanych w „Archiwum”, dostępnych pod adresem http://archiwum.ivr.org.pl/wytyczne-dla-autorow/. Do tekstu załączyć należy formularz i oświadczenie autorskie. Tom zostanie opublikowany pod redakcją dr. hab. Sławomira Tkacza, prof. UŚ planowo w 2023 roku. Dalszych informacji udziela redaktor tomu: slawomir.tkacz@us.edu.pl.

Przesłane teksty będą poddane procedurze recenzyjnej zgodnie z zasadami przyjętymi przez Redakcję (wstępnym warunkiem opublikowania artykułu jest uzyskanie dwóch pozytywnych recenzji). Gdyby zainteresowanie przekroczyło ramy objętościowe numeru tematycznego, redaktorzy dokonają wyboru artykułów, które zostaną w nim opublikowane. Pozostałe pozytywnie ocenione przez recenzentów artykuły będą mogły zostać opublikowane w kolejnych numerach czasopisma.

Na koniec, informujemy, że podjęliśmy wstępne rozmowy, aby po opublikowaniu numeru, zorganizować w Katowicach jednodniową ogólnopolską konferencję poświęconą poglądom Józefa Nowackiego, w trakcie której będziemy prosili Autorów opublikowanych artykułów o wygłoszenie referatów, celem poddania ich pod dyskusję. Mamy nadzieję, że ziszczą się nasze marzenia o kolejnym spotkaniu w Katowicach.

Wyrażając nadzieję na przychylne odniesienie się do naszej propozycji, zapraszamy Państwa do przesyłania tekstów.

                                                                                               Dr hab. Sławomir  Tkacz, prof. UŚ

Filed Under: Aktualności Tagged With: Józef Nowacki, klauzule generalne, sprawiedliwość, teoria prawa, wnioskowanie

Teoria instytucji M. Hauriou. Instytucjonalizm prawny a nauka o państwie

Mgr Cezary Węgliński

Uniwersytet Warszawski

Abstrakt w języku polskim: Celem niniejszego artykułu jest rekonstrukcja kontekstu powstania, dokonanie charakterystyki i wskazanie głównych założeń teorii instytucji M. Hauriou jako jednego z najbardziej wyczerpujących i spójnych przykładów instytucjonalizmu prawnego. Artykuł prezentuje, przy wykorzystaniu metody krytycznej analizy tekstów źródłowych, podstawowe elementy definicji instytucji wraz z jej ontologicznymi i epistemologicznymi założeniami dotyczącymi pojęcia prawa i metodologii badań prawniczych. Druga część artykułu przedstawia krytyczny wkład teorii M. Hauriou w odniesieniu do wybranych podstawowych pojęć prawa publicznego i konstytucyjnego jako sprzeciw wobec tradycyjnych, normatywistycznych i pozytywistycznych ujęć konstytucjonalizmy. Prace Hauriou, pomimo ich istotnego znaczenia jako pośrednie źródło inspiracji dla współczesnych doktryn pluralizmu konstytucyjnego, nie są prawie w ogóle przedmiotem dyskursu europejskiej nauki prawa. Ostatnia część artykułu została zatem poświęcona wybranym uwagom dotyczącym aktualności teorii instytucji ze szczególnym uwzględnieniem wyzwań związanych z postępującą pluralizacją porządków prawnych.

Słowa kluczowe: instytucjonalizm prawny, teoria instytucji, Maurice Hauriou, pluralizm konstytucyjny, suprakonstytucyjność, teoria prawa, socjologia prawa

Język artykułu: angielski

Opublikowano: Numer 3(32)/2022, s. 88-102

DOI:https://doi.org/10.36280/AFPiFS.2022.3.88

Ściągnij plik: Download
Liczba ściągnięć: 212

Tekst jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

 

Filed Under: Artykuły Tagged With: instytucjonalizm prawny, Maurice Hauriou, pluralizm konstytucyjny, socjologia prawa, suprakonstytucyjność, teoria instytucji, teoria prawa

Piotr Winczorek – badacz, nauczyciel i przyjaciel

Prof. UW dr hab. Tomasz Stawecki

Uniwersytet Warszawski

Abstrakt w języku polskim: Przedstawiony artykuł został napisany, aby upamiętnić Profesora Piotra Winczorka, który zmarł 9 lutego 2015 r. Był on związany z Wydziałem Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego przez ponad 50 lat. Artykuł skupia się jednak na trzech wymiarach aktywności akademickiej Profesora: badacza, nauczyciela i przyjaciela.
Zainteresowania naukowe Piotra Winczorka ewoluowały. Początkowo badał funkcjonowanie partii politycznych zwłaszcza w Polsce w czasach systemu komunistycznego. Starał się przy tym badać różne postacie pluralizmu społecznego i politycznego. W latach 1980-tych Piotr Winczorek skoncentrował się na zagadnieniach teorii prawa, rozwijając własne ujęcie realizmu prawniczego. Po 1989 r. Profesor skupił się na zagadnieniach prawa publicznego, szczególnie na założeniach aksjologicznych i praktyce konstytucjonalizmu, zwłaszcza prymacie konstytucji w porządku prawnym, praworządności, podziale władz oraz równości wobec prawa.
Piotr Winczorek był też niezwykłym nauczycielem. Prowadził zajęcia ze studentami, inicjował nowe przedmioty i nowe programy nauczania. Napisał kilka podręczników i skryptów dla studentów, w tym podręcznik ze wstępu do prawoznawstwa, który w ciągi 30 lat opublikowano w 14 wydaniach. Profesor znany był również dzięki opublikowaniu wielu artykułów i komentarzy na tematy konstytucyjne.
Dla koleżanek i kolegów Piotr Winczorek był prawdziwym przyjacielem. Zapraszał młodych do codziennej współpracy, wspólnych badań naukowych i publikacji. Wykazywał się też wielką odwagą cywilną, gdy bronił nas przed atakami biurokratycznymi lub politycznymi. Jego uczciwość i mądrość została zapamiętana nie tylko na Uniwersytecie Warszawskim.

Słowa kluczowe: Piotr Winczorek, badacz, nauczyciel, przyjaciel, teoria prawa, konstytucjonalizm

Język artykułu: polski

Opublikowano: Numer 1(30)/2022, s. 8-16

DOI: https://doi.org/10.36280/AFPiFS.2022.1.8

Ściągnij plik: Download
Liczba ściągnięć: 233

Tekst jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Filed Under: Artykuły Tagged With: badacz, konstytucjonalizm, nauczyciel, Piotr Winczorek, przyjaciel, teoria prawa

Uwagi na temat aksjologicznego wymiaru Konstytucji RP z 1997 r. i jej wykładni w świetle prac Profesora Piotra Winczorka

Prof. UŚ dr hab. Sławomir Tkacz, Prof. dr hab. Zygmunt Tobor

Uniwersytet Śląski w Katowicach

Abstrakt w języku polskim: Artykuł stanowi rozszerzoną i uzupełnioną wersję wystąpienia przedstawionego w trakcie konferencji naukowej poświęconej Profesorowi Piotrowi Winczorkowi. Autorzy podjęli próbę rekonstrukcji teoretycznoprawnych poglądów autora w oparciu o jego wypowiedzi. W szczególności przedmiot prowadzonych badań stanowiły kwestie związane z aksjologią Konstytucji RP. W toku rozważań kolejno podjęto zagadnienia koncepcji porządku prawnego w świetle przepisów ustawy zasadniczej, wartości konstytucyjnych, zasad konstytucyjnych oraz źródeł prawa. Interesującym problemem akcentowanym przez P. Winczorka było to, czy ustawa zasadnicza powinna być oszczędna w kwestii manifestowania wartości. Uzupełnienie badań stanowiła analiza problematyki wykładni prawa w pracach P. Winczorka. Przeprowadzone analizy pozwoliły na sformułowanie wniosku ogólnego, że wiele problemów podjętych przez P. Winczorka znajduje odniesienie w aktualnych sporach konstytucyjnych. Dlatego warto sięgnąć do prac tego autora, którego wypowiedzi można traktować jako wykładnię autentyczną Konstytucji RP dokonywaną przez jednego z głównych jej twórców.

Słowa kluczowe: Piotr Winczorek, teoria prawa, wykładnia prawa, Konstytucja  RP, wartości prawne, zasady prawa

Język artykułu: polski

Opublikowano: Numer 1(30)/2022, s. 113-125

DOI: https://doi.org/10.36280/AFPiFS.2022.1.113

Ściągnij plik: Download
Liczba ściągnięć: 208

Tekst jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

 

Filed Under: Artykuły Tagged With: Konstytucja RP, Piotr Winczorek, teoria prawa, wartości prawne, wykładnia prawa, zasady prawa

Rola wartości w interpretacji prawa. Ujęcie normatywne

Prof. US dr hab. Olgierd Bogucki

Uniwersytet Szczeciński

Abstrakt w języku polskim: Artykuł przedstawia i analizuje pewną teorię wartości i ich roli w interpretacji prawnej. W artykule teoria ta została nazwana „składnikową” teorią wartości. Zgodnie z tą teorią wartości w prawie tworzą struktury oparte na ocenach globalnych – kompleksowych sądach aksjologicznych uwzględniających wszystkie istotne w danym przypadku wartości i stopnie ich realizacji. Podstawowym twierdzeniem teorii jest twierdzenie o izomorfii między globalną oceną a treścią normy prawnej. „Składnikowa” teoria wartości stanowi podstawę normatywnego modelu interpretacji. Zgodnie z tym modelem interpretator powinien zrekonstruować ocenę globalną i wybrać jeden możliwy wynik interpretacji – jedną normę postępowania – która będzie najbardziej spójna z tą oceną. Aby zrekonstruować wspomnianą ocenę globalną interpretator powinien uwzględnić tekst prawny, orzecznictwo i doktrynę, materiały legislacyjne i domniemanie interpretacyjne.

Artykuł rekonstruuje filozoficzne założenia wspomnianej teorii i modelu. Artykuł wskazuje, że podstawową wartością wskazanego modelu normatywnego jest intersubiektywność interpretacji prawnej jako element praworządności. W artykule wskazano również, że opisana teoria i model są oparte na pozytywizmie prawniczym, ale mają również znaczące powiązania z hermeneutyką prawniczą, Dworkina teorią prawa oraz argumentacyjnymi ujęciami prawa. Ponadto, opisana teoria wydaje się również zakładać słabą współmierność wartości.

Słowa kluczowe: interpretacja prawa, teoria prawa, filozofia prawa, aksjologia

Język artykułu: polski

Opublikowano: Numer 2(23)/2020, s. 96-108.

DOI: https://doi.org/10.36280/AFPiFS.2020.2.96

Ściągnij plik: Download
Liczba ściągnięć: 654

Filed Under: Artykuły Tagged With: aksjologia, filozofia prawa, interpretacja prawa, teoria prawa

Zasada nullum crimen sine lege jako źródło poszukiwania językowej granicy wykładni prawa karnego?

Prof. UŚ dr hab. Sławomir Tkacz

Uniwersytet Śląski w Katowicach

Abstrakt w języku polskim: Zasada nullum crimen sine lege uznawana jest współcześnie za standard państwa prawnego. Doktryna wiąże z nią postulat zakazu stosowania analogii i wykładni rozszerzającej przepisów prawa na niekorzyść sprawcy. Punktem wyjścia prowadzonych rozważań jest wskazanie, że teksty przepisów karnych mają różny charakter. Z uwagi na to należy postawić pytanie o charakter wymienionych postulatów w odniesieniu do rozmaitych przepisów. Odrębny problem stanowi kwestii rozróżnienia sytuacji wnioskowania w drodze analogii oraz wykładni prawa. Prowadzone rozważania mają na celu odpowiedzieć na pytanie o to, czy zasada nullum crimen sine lege pozwala na ustalenie językowej granicy wykładni prawa karnego. Jeżeli tak jest, to jakie zakresy aktywności interpretacyjnej są w jej ramach dopuszczalne. Prowadzone analizy ilustrują przykłady z zakresu orzecznictwa karnoprawnego. Artykuł ma skłonić do refleksji nad dopuszczalnymi granicami wykładni prawa karnego, o ile takie granice można określić. Prowadzone rozważania kończą konkluzje o charakterze ogólnym.

Słowa kluczowe: nullum crimen sine lege, granice wykładni prawa, wykładnia prawa, prawo karne, teoria prawa

Język artykułu: polski

Opublikowano: Numer 2(23)/2020, s. 81-95.

DOI: https://doi.org/10.36280/AFPiFS.2020.2.81

Ściągnij plik: Download
Liczba ściągnięć: 532

Filed Under: Artykuły Tagged With: granice wykładni prawa, nullum crimen sine lege, prawo karne, teoria prawa, wykładnia prawa

Polityczność w polskiej analitycznej teorii prawa. Zarys problematyki

Dr Michał Stambulski

Uniwersytet Wrocławski

Abstrakt: Artykuł bada ujęcie problemu polityczności w polskiej analitycznej teorii prawa. Tematyka ta nie była bezpośrednim obiektem rozważań autorów zaliczanych do tej tradycji. Jednak problemy legitymizacji systemu prawnego, źródeł prawa oraz interpretacji konstytucji można uznać za problemy związane z politycznością. Zadaniem autora tworzą one problematykę polityczności w obrębie polskiej analitycznej teorii prawa. Teoria analityczna rozważając te problemu kreśli wizję pożądanego społeczeństwa. Otwarte przyznanie się do problematyki polityczności w teorii analitycznej otwiera nowe pole badawcze. Wymaga to jednak zmiany przyzwyczajeń teoretyków i teoretyczek prawa w obszarze używanego języka. Takie otwarcie niesie ze sobą konieczność wprowadzenia języka filozofii polityki w obręb prawoznawstwa i wypracowanie nowych kryteriów walidacji twierdzeń teoretycznych.

Słowa kluczowe: teoria prawa, polityczność, legitymizacja, źródła prawa, interpretacja konstytucji

Język artykułu: polski

Data otrzymania: 25.06.2018
Data akceptacji: 06.09.2018

Opublikowano: Numer 3(18)/2018, s. 64-73.

Ściągnij plik: Download
Liczba ściągnięć: 228

Filed Under: Artykuły Tagged With: interpretacja konstytucji, legitymizacja, Michał Stambulski, polityczność, teoria prawa, źródła prawa

Polityczność (teorii) wykładni prawa. Perspektywa neopragmatyzmu Stanleya Fisha

Mgr Jakub Łakomy

Uniwersytet Wrocławski

Abstrakt: W niniejszym artykule analizuję polityczność interpretacji i polityczność teorii interpretacji prawniczej z perspektywy neopragmatyzmu Stanleya Fisha. W pierwszej części tekstu definiuję pojęcie polityki i polityczności, zapożyczając się u Chantal Mouffe. Wyraźnie odróżniam polityczność, politykę i the policy; w mojej analizie wykorzystując pierwsze ujęcie (polityczność). W drugiej części artykułu charakteryzuję hermeneutyczny uniwersalizm, jako jedno z podejść do problematyki interpretacji prawniczej. W trzeciej części tekstu, po charakterystyce koncepcji wspólnot interpretacyjnych u Stanleya Fisha, wyprowadzam wnioski dotyczące politycznego charakteru wykładni prawa i teorii wykładni prawa. W ostatniej części tekstu zastanawiam się nad możliwościami budowy teorii interpretacji prawniczej, która uwewnętrzni inherentną polityczność wiedzy analizując koncepcję filozofii postanalitycznej, zaproponowanej w literaturze przez Andrzeja Batora.

Słowa kluczowe: teoria prawa, polityczność, neopragmatyzm, wspólnota interpretacyjna, hermeneutyczny uniwersalizm, interpretacja

Język artykułu: polski

Data otrzymania: 13.06.2018
Data akceptacji: 13.08.2018

Opublikowano: Numer 3(18)/2018, s. 24-37.

Ściągnij plik: Download
Liczba ściągnięć: 420

Filed Under: Artykuły Tagged With: hermeneutyczny uniwersalizm, interpretacja, Jakub Łakomy, neopragmatyzm, polityczność, teoria prawa, wspólnota interpretacyjna

Next Page »

Szukaj

Kategorie

  • Aktualności
  • Artykuły
  • Bez kategorii
  • In Memoriam
  • Recenzje i polemiki
  • Słowo wstępne
  • Sprawozdania

Słowa kluczowe

Andrzej Grabowski teoria prototypu materiały legislacyjne teza o społecznej zależności wartości paternalizm godność pojęcie uzasadnienie sądowe społeczeństwo orzecznictwo amerykańskie teoria pola naukowego społeczna inżynieria Marta Soniewicka rząd sprawa Bruce’a Lee współźródłowość zasady praworządności i zasady demokracji Zygmunt Ziembiński Autonomia prawa prawo i polityka rosyjska filozofia prawa Bartosz Brożek bezwarunkowy dochód podstawowy monizm religijny istnieć intencjonalnie Wojciech Engelking Trybunał Konstytucyjny Dawid Bunikowski prawo a polityka Herbert L. A. Hart Stufenbau kompetencje moralna rządy prawa Adam Zienkiewicz małżeństwo upolitycznienie typologia aktów instrumentalizacji wykładnia prawa argumentacja prawna prawo karne procesowe Psy Władysława Pasikowskiego Marcin Pieniążek michał peno błąd pisarski zarządzanie konfliktem kultura sądowa Magdalena Małecka filozofia prawa karnego korporacje prawnicze neopozytywizm Arystoteles

Copyright © 2025 Polska Sekcja Międzynarodowego Stowarzyszenia Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej IVR | Administrator strony: Karolina Gmerek

Ta strona używa plików cookies. Zakładamy, że wyrażają Państwo na to zgodę, ale mogą Państwo także wyłączyć pliki cookies w Ustawieniach. //
This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. (Zob. więcej // Read more) Ustawienia // SettingsZGODA // ACCEPT

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT